O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

(Kirish)
Matn  boshi  R am ses  11  va  uning  ajdodlarini  sharajlash  b ila n  
boshlanadi.
0 ‘sha  kun,  janobi  oliylari  “ Per-Ramessu” 1  shahrida  boMgan- 
da.  o ‘z  otasi  Am on-R a  Xoraxtiga,  Atumga.  Geliopolni  ikkala  Yerlari 
hukmdoriga,  Ainon-Ramses-Meriamonga,  Ptax-Ramses  -   M eria - 
inonga, buyuk kuchga, SetigaNut o"g‘liga,2 ularunga bayramlarda toabad 
va  tinchiik  yillarida  abadiylik  beradi,  slni  bilan  birga.  barcha  yerlar  v a  
shu  bilan  birga,  boshqa  begona  yurt  mamlakatlari  uning  oyog‘i  ostida 
abadiy yiqitilgani  bilan  podsho  elchisi  va  Xettlar  [elchisi]  Teretsab...  v a  
xettlarning  ikkinchi  elchisi...  keldi  Xett  podshosi  Xetesera  (Xattusili) 
[kumush taxtachasi ]  tinchiik  so‘rash uchun  fir’avnga ha u  sog"- salom at
20

---

yashaydi,  [Yuqori  va  Quyi  Misr  podshosi,  janobi  oliylari  Usermaatra] 
Setependra, “ Ra o ‘g ‘li-Ramses  Meriamon”(  unga abadiy  hayot  berilgan, 
uning otasi  Raga o ‘xshab.
Kumush taxtacha nusxasi, xettlar hukmdori  Xeteser (Xattusili tinchlik 
so‘rash  uchun  fir'avnga  har  doimo  hayot,  sog'-salomat  bo'ladi,  [Yuqori 
va  Quyi  Misr  podshosi  Usermaatra-Setependra]  Ra  o ‘g ‘li,  Ramses  -  
Meriamonga har qanday mamlakatda o ‘z xohishi bo’yicha o'z chegaralarini 
o'rnatadigan  hukmdor  o ‘z  elchisi  Teretsab  va  o ‘z  elchisi  Ramos  “qo‘li 
bilan'’ (ya’ni  u orqali)  yetkazishga amr qildi.
P re a m b u la
Xettlar hukmdori  Xeteser,  (Xattusili),  Misrning qudratli  hukmdori, 
Menmaatra  (Seti  I  )  ning  o ‘g ‘li,  qudratli,  Misrning  buyuk  hukmdori 
Menpextura  (Ramses  I)  ning  nevarasi  Usermaatra-Setependra  uchun 
qudratli  Merser  (Mursili)ning  o ‘g ‘li,  qudratli,  [xettlar  hukmdori, 
Shupilulium)ning  nevarasi  tomonidan  kumushdan  taxtachaga  tuzilgan 
shartnoma  [to]  abad,  osoyishtalikni  ta ’minlaydigan  tinchlik  va  biro- 
darlikning  ajoyib  shartnomasi.
Abadiyatga  tegishli,  Misrning  buyuk  hukmdori.  shuningdek. 
xettlar  hokimi  turmush  tarziga  kelganda.  shartnoma  tarzida  qilingan, 
\u d o   ko'rsatmasin,  ular o ‘rtasida  dushmanlik  tug'ilmasin.
Mechenra3  vaqtiga  kelganda  xettlar  hukmdori,  meni  birodarim, 
u  [Ramses-Meriamon]  Misrning  buyuk  hukmdori  bilan  ja n g   qildi. 
kelajakda,  bugungi  kundan  xettlar hokimi  Xeteser (Xattusili)  borligini 
helgilaydigan  shartnoma  [qildij,  Ra  va  Set  Misr  uchun,  shuningdek, 
xettlar  mamlakati  uchun  qildilarki,  ular  o ‘rtasida  toabad  dushmanlik 
Im'lmasligi  uchun.
Qara,  Xeteser  (Xattusili)  xettlar  hokimi.  Usermaatra-Setependra, 
Misrning  buyuk  hukmdori  bilan  shartnomaga  kirishdi,  shu  kundan 
lioshlab  berish  uchun,  bizning  oramizda  tinchlik  va  ezgu  birodarlik 
.ibiuliy  boMishi  uchun;  u  men  bilan  birodarlikda,  u  men  bilan tinchlikda
ч.»  men  u  bilan  toabad  tinchlikda.  Qachonki,  Mechenra  (Muvatallu) 
srtilar  hokimi  mening  birodarim,  o ‘z  qismatiga  ketdi  (vafot  qildi). 
Muinda  Xeteser o ‘z  otalari  taxtiga  xettlar  hokimi  sifatida  o ‘tirdi.  Qara, 
iiumi
  Misrning  buyuk  hukmdori  Ramses-Meriamon  bilan  birga  bo'lib
21

---

qoldim.  U  (?)  [men  bilan  birga]  tinchlik va  birodarlikda.  Bu  ilgari ycrda 
boMgan  avvalgi  tinchlik  va  birodarliklardan  a ’lo.