O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

Хрестоматия  no истории  оревиего мира.  \f..  1991  198 стр
224

---

I s k a n d a r n i   p o d s h o   Р о г   b ila n   j a n g i
P l u t a r x .   I s k a n d a r .   LX
Por6  bilan  j a n g   t o ' g ‘risida  Isk an d ar 
o 'z
  xatlarida  batat'siI  liikoya 
qiladi.  U  d u s h m a n   qarorgohlari  o 'rta s id a   G id asp   daryosi  oq ib   o ‘tadi 
deb  x a b a r  beradi.  Fillarni  oldinga  q o ‘yib.  Por  keehish  jo y i  ustidan 
m untazain  kuzatib  bordi.  Iskandar  lagerda  varvarlar  unga  o ’rganishi 
uchun  har  kuni  kuchli  shovqin  k o 'ta rish n i  buvurdi.  Bir  kuni  oysiz 
k ech ad a  Iskandar  piyodalarni  bir  qism i  va  tanlangan  otliqlarni  o 'z i 
bilan  olib,  d u sh m a n la rd a n   uzoq  ketib,  uncha  katta  b o 'lm a g a n   orolga 
kechib  o 'td i.  S hu  vaqtda  ja la   y o m g 'i r   boshlandi,  b o ‘ronli  sham ol 
esdi,  lagerda  y ash in   ch aq n ab   turdi.  Iskandarni  k o ‘z  oldida  bir  necha 
ja n g c h ila r   y ash in   bilan  o 'ld ir ib   kul  qilindi,  baribir  oroldan  suzib  ketib 
qarshidagi  q irg ‘o q q a  tu rishga  urindi.  O b -h a v o  vom onligi  uchun  G id a sp  
toshib  ketdi  va  qutirdi,  k o 'p  jo y la rd a   q ir g 'o q   yemirildi  va  u  y e rg a   suv 
shiddatli  oqim   bilan  yugurdi,  q u ru q lik k a  yaqinlashislv m u m k in   e m a s 
edi.  chunki  o y o q   k o ‘pirgan  d a ry o   sirpanchiq  tubiga  tura  o lm a s   edi. 
sh u n d a  hikoya  qilishlaricha,  Isk an d ar  shunday  hayqiradi:  “ Afinaliklar, 
bilasizm i,  sizni  m a q u lla sh in g iz g a   s a z o v o r  b o ’lish  uchun  q a n d a y   x avf- 
xatarga  d u c h o r  b o ‘la y a p m a n ? '\  O nesikrit  shunday  deydi,  Isk an d arn in g  
o 'z i  ham  x a b a r  beradi,  ular  sollarni  qoldirdilar  va  k o ‘krag g ach a 
suvga  lushib,  qo'IIarid a  qurol  bilan  k e c h u v g a   tom on  harakat  qildilar. 
Q ir g 'o q q a   chiqib.  Iskandar  o tliqlar  bilan  piyodalardan  20  stadivga 
o ’zib  ketib,  o ld in g a   yugurdi.  Iskandar  faraz  qildiki,  a g ar  d u s h m a n la r 
otliq j a n g   b oshlasa,  ularni  u  yengil  g ‘alaba  qiladi,  agar  ular  p iyodalarni 
oldinga  chiqarsa,  uning  pivodasi  o ‘z  vaqtida  unga  q o ‘shilishga  ulgu- 
radi.  Bu  tax m in larn i  birinchisi  am alg a  oshdi.  M ingta  o tliqlar  va  olti 
y u z   j a n g   aravalari  unga  qarshi  chiqdilar,  u  qoch ish g a  m a jb u r  qildi. 
Barcha  arav alarg a  ega  b o ’Idi,  otliqlardan  to 'r t   yuz  kishi  halok  boMdi. 
Por  tushundiki,  Isk an d ar  d aryodan  kechib  o ‘tdi,  qolgan  m a k e d o n la rg a  
xalaqit  berish  uch u n   j o y id a   laqatgina  uncha  katta  b o 'lm a g a n   qism ni 
qoklirib,  o 'z i n i n g   butun  q o 's h in i  bilan  unga  qarshi  chiqdi.  Fillarni 
k o ‘rinishi  va  d u s h m a n n i  k o 'p   sonligidan  q o 'r q q a n   Isk an d arn in g   o ’zi 
chap  qan o tg a  h ujum   qildi,  va  K e n g a 7  o 'n g   tom onga  hujum   qilishni 
buyurdi.  D u s h m a n la r   har  ikki  q a n o td a  titradilar,  h a m m a   vaqt  ular 
fillarga chekindilar,  u y erda y ig 'ild ila r  va  u yerd an   luijumga jip s la s h g a n
225

---

s a f  bilan  y a n a   h u ju m g a   tashlandilar.  S h u n in g   uchun j a n g   o ‘zg aru v ch an  
muvafTaqiyat  bilan  bordi  va  faqatgina  sakkizinchi  soatda  d u sh m an larn i 
qarshiligi  sindirildi.