O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

F u k id id .  E llin  k o lo n iz a tsiy a si  sa b a b la ri  to ‘g ‘risida
194

---

va  olviyaliklar  M iletda,  m iletlik lar  O lv iy a   shahrida  boshqalar  bilan 
sh u n d ay   tartibda  m u o m a la d a   boMdilar.
Хрестоматия no  истории  древнего мира.  М.,  1991  156 стр 
Tayanch iboralar  kolonizatsiya,  argonavtlar,  K orinf kongressi,  lira,  Olviya, 
Feodosiya,  Xersones,  Tarenl,  Sirakuza,  Pantikapey,  Massiliva,  Attika,  Milet,  axey, 
ediy,  ко ‘chirish,  ijtimoiy noroziiik,  y e r taqchiiligi,  su d ishi.
3-§. Afina  davlati va jam iyati 
A ttikaning  tabiati 
K senofont.  D aroinadlar to'g'risida
1-bob.  ...B u   m am lakat  tabiatan  shunday  joylashganki,  juda  katta 
daroinadlar keltirishi mumkin. S o ‘zlarim haqiqati igini isbotlash uchun, men 
dastlab Attikaning tabiiy  sharoit to 'g 'risid a   hikoya  qilaman.  Bu  erda  iqlim 
yumshoqligi  sababli, y er bosildi.  K o'pgina joylarda o'sm aydigan daraxtlar 
bu  yerda  meva  beradi.  M amlakat  qirg'oqlarini  qurshagan  yer  dengizga 
o 'x sh a b   oliy  darajada  mahsuldor.  Va  um um an  xudolar  odamlarga  у lining 
har xil  vaqtlarida yuboradigan  barcha’ne'matlar bu yerda erta paydo bo'ladi 
va  eng  oxirida  tamom  bo'ladi.  Biroq  bu  mamlakat  nafaqat  yil  davomida 
pishib  etiladigan  ne'matlar  bilan  m o ‘l-ko‘l,  abadiy  ne'matlarga  ham  ega. 
Chunki  tabiatan  unda  tosh1  k o 'p   undan  muazzam  ibodatxona lar,  go'zal 
mehroblar,  xudolarning  ajoyib  haykallari  qilinadi.  Unga  varvarlarning 
katta ehtiyoji  bor.  Bu yerda hosil  bermaydigan shunday yer ham bor, agar u 
qazilsa, g 'alladan  k o 'ra   ko'p ro q   daromad  keltiradi.  Shubhasiz,  u xudoning 
inoyati  bilan  kum ushga  ega.  Har  qalay2  qo'shni  hududda  joylashgan 
shaharlarning ko'pchiligida, quruqlik va dengizda ham  kumush  rudasining 
hatto  eng  kichik  zarrasi  ham  uchramaydi...  Afinaliklar  mamlakati  barcha 
tomonlardan  dengiz  bilan  yuvilmasa-da,  u  orolga  o'x shab,  har  xil  sha- 
tnollar  yordami  bilan  kerakli  barcha  narsani  olib  keladi,  nimani  xohlasa, 
shuni  olib  chiqadi,  har  ikki  tom ondan  u  dengiz  bilan  o 'ra b   olingan, 
quruqlikdan  ham  savdo tufayli  k o 'p   mahsulot oladi; chunki  u -  materikda. 
Nihoyat,  boshqa k o 'p  shaharlarga ularning yonida yashagan  varvarlar ko 'p  
tashvish  tug'diradi.  Afinaliklaming  qo'shnilari  esa  shunday  shaharlarki, 
varvarlardan uzoqda joylashgan.
3-bob.  Endi  m en  afin a lik la m in g   shahari  sa v d o   bilan  m a s h g 'u l 
b o ' 1 ishi,  q an d a y   im tiyoz  va  foy d a  berishini  hikoya  qilam an.  E n g   avva-
lo,  u  k e m a la r  uchun  eng  y ax sh i  va  m u sta h k a m   gav an larg a  ega;  ularda 
yash irin ish   va  b o 'ro n li  o b -h a v o n i  tinch  o 'tk a z is h   m u m k in .
195

---

4-bob.  H iso b la sh im c h a ,  a g a r  k u m u sh   konlariga  tegishli  tarzda 
ishlov  berilsa,  birgina  ulardan  katta  m iq d o rd a   pul  tushadi.
/.