O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

l-is h .
Kalamushda ochlikning asosiy modda almashinuviga ta’sirini 
o 'rg an ish .
Ikkita kalamush olinadi: birinchisi - tajribadagi (48 soatlik ochlikdan 
k e y in te k s h iris h o ‘tk a z ila d i), ik k in c h is i - n a z a ro td a g i. A so siy
alm ashinuv bilvosita kalorim etriya usulida gaz almashinuvini aniqlash 
o rq ali tek sh irila d i. E k sp e rim en t b o sh lan ish ig a q adar k alam u sh lar 
o ‘lc h a n a d i va g a z o m e trik a p p a ra tg a jo y la s h tirila d i (K o lab u x o v
qurilm asi, 1-rasmga qarang), Eksikator tubiga o ‘ziga karbonat angidrid 
gazini singdirish uchun natron ohagi, y a ’ni o id irilg a n ohakning {Ca 
(OH)2} NaOH bilan aralashmasi sepiladi. Eksikator mahkam bekitiladi. 
Vaqt m anom etm i burulish joyidagi suyuqlikning ko‘tarilishdan boshlab 
belgilanadi.
15 daqiqa davomida har bir kalamushning kislorod iste’mol qilishi 
registratsiya qilinadi. Iste’mol qilingan kislorod miqdori manometming 
ikkita b o g im id a ham muvozanatni saqlash uchun buretkadan chiqqan 
suv hajm i bilan belgilanadi. Tana yuzasi (sm 2) quyidagi formula bilan 
hisoblanadi:

---

S =
l t f V ?
P - hayvon tanasi og‘irligi (g larda). Kunlik energiya (kDj/m2) teng:
l-ra sm . Gazometrik apparatning tuzilishi chizmasi (Kolabuxov qurilmasi):
I -b o ‘yalgan suyuqlik solingan monometr; 2 - kalamush о 'tqazilgan eksikator (tubida
natron ohagi); 3
 -
suv solingan dreksel; 4 - suv solingan buretka (graduirlangan shisha
trubka); 5,6- qisqichlar.
V
n c
ОЛ 1 
1 0 Л Л
S • 1000
X - bir kunda 15 daqiqa davomida iste’mol qilingan kislorod miqdori — 96 
(ml) ko‘paytiri!gan; 1000 - litrlarga o‘tkazilish koeffitsiyenti; 20,1 - nafas 
koeffitsiyenti 0,8 kDj/1 (4,8 kkal/1) da kislorod energetik koeffitsiyenti.
O ling an n a tija la r tah lil qilin ad i va organizm o chligida asosiy 
alm ashinuvning o ‘zgarish mexanizmi to ‘g ‘risida xulosa chiqariladi.
2-ish.
To‘liq ochlik holatida turgan hayvonlar tana o g ‘irligining 
statistik ko ‘rsatkichlarini o ‘rganish.
Hayvonlarda to ‘liq ochlikda tana o g ‘irligi va tana og‘irligining har 
kunda y o ‘q o tilish fo iz lari h iso b la b c h iq ila d i. Tana o g ‘irlig in in g
ochlikning hamma davriga oid yalpi y o ‘qotilishi va bir kunda o‘rtacha 
yo*qotilishi aniqlanadi. Hayvonlarda ochlik egri chizig‘i chiziladi.
Jihozlar:
kalamushlar (ochlikdagi va nazarotdagi), gazometrik apparat,
tana og‘irligi 
ifp *
qiymatini ifodalovchi jadval (5, 6, 7-jadval) hayvonlar 
to*Iiq ochligi raqamlari.

---