O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

* 13-mashg*ulotgaqaralsin


m iya po ‘s tlo g ‘i nevrozi yuzaga kelishid a to m ir harak atlan tiru v ch i 
markaz doimiy dom inant qo‘zg‘aluvchanlik holatiga tushadi. Natijada 
periferik tom irlar spazm ga uchraydi. Spazm ning kuchayishiga salbiy 
hislarda uchraydigan katexolaminlaming qonga k o ‘p miqdorga ajralishi 
yordam beradi. Qon tomiriarining uzoq muddatli doimiy spazmi tom ir 
devori tro fik a sin in g b u zilishiga olib k elad i, chunki spazm da vasa 
vasorum qisilishi hisobiga uning oziqalanishi buziladi.
Modda alm ashinuvi buzilishining roli.
A teroskleroz rivojlanishida 
g ip erx o lesterin em iy a v a g ip e rlip o p ro te id e m iy a la rn in g a h a m iy ati 
nihoyatda katta. Giperlipem iya ovqat bilan birga y o g ‘lam ing ortiqcha 
qabul qilinishida rivojlanadi. Ateroskleroz genezida giperxolesterinemi- 
yaning rolini N.A. Anchikov va S.S. Xalatovlar tomonidan 1913-yilda 
ishlab ch iq ilg an a tero sk lero zn in g x o le s te rin li m odeli tasd iq lay d i. 
Giperxolesterinemiya xolesterinning organizm ga tashqaridan ovqatlar 
tarkibida ko‘p m iqdorda kirishi (ekzogen xolesterin) yoki organizmning 
o ‘zida uning k o ‘p m iqdorda hosil bo‘lishi (endogen xolesterin) bilan 
b o g iiq boMishi m um kin. Endogen xolesterinem iya qandli diabet va 
podagra k asalliklarida uchraydi. M a’lum ki, qandli diabetda uglevod 
va y o g ia r alm ashinuvi buzilishi natijasida organizm da ko‘p miqdorda 
atsetil - KoA hosil bo‘ladi va undan xolesterin sintezlanadi. Podagrada 
esa organizmda k o ‘p miqdorda mezoksal kislota ureidi-alloksan hosil 
bo‘ladi. AUoksan insular apparat degenerativ o‘zgarishlarini chaqiradi, 
natijada qandli diabet, so‘ng esa geperxolesterinem iya rivojlanadi.
A teroskleroz rivojlanishida nafaqat xolesterin m iqdori, shu bilan 
b ir qatorda u n in g fo sfo lip id la r bilan n isb a ti h am aham iyatga ega 
(Butenko G. М ., Bits Yu. V., 1985). Bu nisbat m e ’yorida 0,9 atrofida 
boMishi kerak. A terosklerozda u ko‘payadi. F osfolipidlar xolesterin 
m iq d o rin i k a m a y tira d i, uni em u lg irlan g an h o la td a u sh la b tu ra d i. 
Shuning uchun ham ulam ing nisbiy d efetsiti aterosklerozda m uhim
y o ‘Idosh om illardan hisoblanadi. O rganizm ga kiradigan yo g‘lam ing 
sifat tarkibi m uhim aham iyatga ega. O datda organizm ga tushadigan 
x o le ste rin n in g 2/3 q ism i y o g ‘ k islo ta la ri b ila n k im y o v iy (e firli) 
bog‘lanishga uchraydi va xolesterinesterlar hosil bo ‘ladi. Shuni ham
a y tish k e ra k k i, x o le s te rin n in g o ‘s im lik v a b a liq y o g ‘i ta rk ib id a
bo‘Iadigan to'yinm agan yog* kislotalari (linol, linolen, araxidin) bilan 
esterifik atsiy asi polar, m obii, yengil eruvchi v a katobolizlanuvchi 
x o le ste rin e flrla rin in g h o sil b o ‘lish ig a y o rd a m b erad i. Y uqorida 
keltirilgan m a ’lu m o tlar A ndijonda y ashovchi y e rli x alqlarda tom ir 
devorida lipoidlar m iqdori k o ‘rsatkichining yerli boMmagan xalqlarga


nisbatan past bo‘Iishi (Vixert A. M. va b., 1992) ularning ko‘proq paxta 
moyi iste’mol qilishi bilan tushuntirilishi mumkin. Shu bilan bir qatorda 
x o leste rin n in g to 'y in g a n y o g ‘ k islo tala ri (ste a rin , p a lm itin ) bilan 
esterifikatsiya qilinishi qiyin eruvchi, eritm adan yengil ch o ‘kadigan 
xolesterinesterlam ing hosil bo‘lishiga olib keladi.
Organizm ga tushadigan lipidlam ing jigarda oqsillar bilan birikishi 
natijasida lipoproteidlar hosil bo‘ladi. Lipoproteidlar 4 fraksiyaga bo‘linadi:
I ) x ilo m ik ro n la r; 2) m olek u lasi o ‘ta p ast zich lik k a ega b o 'lg a n
lipoproteidlar ( 0 ‘PZL) yoki pre -
p
- lipoproteidlar; 3) molekulasi past 
zichlikka ega bo*lgan lipoproteidlar (PZL) - (3 - lipoproteidlar; 4) 
molekulasi yuqori zichlikka ega bo‘lgan lipoproteidlar (YUZL) - a -
lipoproteidlar. P - lipoproteidlar molekulasida ko‘p miqdorida to ‘yingan 
yog* k islo ta la ri, va x o lesterin va o z m iqdorda oqsil bo ‘ladi. U lar 
fosfolipidlarning nisbiy defitsiti bilan farqlanadi va engil c h o ‘kish 
xususiyatiga ega. Oqsil va lipidlar nisbati 
a
- va 
p
- lipoproteidlarda 
quyidagicha: a - lipoproteidlar tarkibida 33 - 60% oqsil, 40 - 67% lipidlar 
bor; 
p
- lipoproteidlarda esa oqsil 7 - 20%, lipidlar 79 - 93% ni tashkil 
qiladi. Shuning uchun 0 ‘PZL va PZL aterogen fraksiya, YUZL antiaterogen 
fraksiya deb nom olgan. Demak, ateroskleroz rivojlanishi uchun qonda 
0 ‘PZL va PZL laming ko‘payishi hal qiluvchi ahamiyatga ega.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish