O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet106/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

Mitozyoki kariokinez -
hujayraning bilvosita bo‘linishi. Uning fazalari: 
profaza, metafaza, anafaza, tanafaza.
13. Hujayra nasosi hujayraga suv, elektrolitlar, shakar va boshqa mahsulotlami 
ularning konsentratsiya gradientiga qarama-qarshi tushishini ta’minlaydi. Kaliy-


natriy nasosi hujayra membranasi orqali natriy va kaliy ionlarining osmotik 
kuchga qarshi harakatini boshqaradi. Hujayra ichida kaliy ionlari konsentratsiyasi 
hujayra tashqarisiga qaraganda 20-30 marta yuqori darajada saqlanadi. Hujayra 
ichida natriy ionlari konsentratsiyasi esa hujayra tashqarisiga qaraganda taxminan 
10 marta kamdir. Kaliy-natriy nasosi ishi makroergik birikmalar (ATF) energiyasi 
orqali ta’minlanadi.
5-mashg‘ulot
1. 
Mikrotsirkulator o'zan
mayda tomirlar tizimi bo‘lib, arteriolalar, 
gemokapillarlar, venulalar, arteriovenular anastomozlami o‘z ichiga oladi.
2. 
Qon tomiri kapillarlari
organizmning juda ko‘p sonli va eng mayda 
tomirlaridan hisoblanadi. Eng ingichka, diametri 4-5 dan 6-7 mkm gacha bo‘lgan 
kapillarlar ko'ndalang - targ‘il mushaklar, asablar va o‘pkada bo‘ladi, yirikroqlari 
(7-11 mkm) teri va shilliq qavatlarda uchraydi. Kapillaming venoz qismi diametri, 
uning arterial qismiga qaraganda 1,5-2 marta kengroqdir.
3. 
Kapillar devori
uch qavat: ichki (endotelial hujayralar), o ‘rta (bazal 
membranaga joylashgan peritsetlar) va tashqi (adventitsial hujayralar va kollagen 
tolalari) yupqa qatlamdan iborat.
4. 
Gistogematik baryer
endoteliy, kapillar bazal membranasi hamda 
perivaskular biriktiruvchi to'qimadan tashkil topgan. Bazal membrana amorf 
modda va fibrillar tuzilmalardan iborat. Unda uning moddalarga nisbatan tanlab 
o‘tkazuvchanligi bilan bog‘liq bo‘lgan karbonsuv - oqsil - lipidlar kompleksi 
saqlanadi. Bazal membrana qalinligi 30-35 nm.
5. Odatda fiziologik sharoitda har bir to‘qimada 50 % ishlamaydigan 
kapillarlar bo‘ladi. Ularning teshigi kichraygan, shakili elementlar ular orqali 
o‘tmaydi. Kapillarlar ochilganda ularning teshigi me’yorlashadi, ammo ular 
faqat plazma saqlaydi (bular plazmatik kapillarlar). Funksiyalanuvchi yoki 
ochilgan kapillarlar ishlayotgan a'zoiarda ustivorlik qiladi, ularda yaxlit qon 
sirkulatsiya qiladi. Ikki xil funksiyalanuvchi kapillarlar: magistral va yonlama 
kapillarlar farq qilinadi, keyingilari kapillarlar to‘rini hosil qiladi.
6. Kapillarlar o‘tkazuvchanligi bazal membrana va tomirni o‘rab olgan 
biriktiruvchi to‘qimaning asosiy moddasi holatiga, shuningdek qonda kalsiy 
tuzlari konsentratsiyasi yoki qonga proteolitik fermentlar tushishiga bog'liq. 
Gialuronidaza ta’sirida gialuron kislotasining parchalanishi kapillarlar 
o‘tkazuvchanligining oshishiga olib keladi.
7. Kapillarlarda almashinuv jarayoni uchun eng qulay sharoit kapillarlar 
devorining ingichka bo‘lishi, ulaming to‘qimaga tegib turish maydonining katta 
bo‘lishi (6000 m2 ko‘proq), qon oqimining sekinligi (0,5 mm/s), qon bosimining 
past bo'lishi (20-30 mm sim. ust.) orqali ta’minlanadi.
6-mashg‘ulot
1. 
Periferik qon aylanishi -
qonning mayda arteriyalar, kapillarlar va 
venalarda, arteriovenoz anastomozlarda sirkulatsiya qilishi.


2. 
Arteriolalar
- mushak tipli diametri 50-100 mkm dan ko‘p bo‘lmagan 
mayda arterial tomirlar bo‘lib, yaxshi ifodalangan rezistiv funksiyaga ega, qon 
bosimini ushlab turadi, silliq mushak hujayralarining qisqarishi tufayli a’zolarga 
qon oqib kelishini regulatsiya qiladi.
3 . 1. M. Sechenov ifodasi bo‘yicha, arteriolalar «tomir tizimining kranlari» 
hisoblanadi.
4. Tomirlarning silliq m ushaklari doimo (hatto asab gumoral ta’sir 
bo‘lmaganda ham) qisman qisqarish holatida bo‘ladi - bu 

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish