O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

Mashg‘ulotda bajariladigan amaliy ishlar va o‘zIashtiriiishi lozim
bo‘lgan amaliy ko‘nlkmalar bilan tanishish.
1-ish.
Baqa tilida arterial giperemiya.
B aq a orqa m iy a sin i s h ik a s tla s h o rq a li h a ra k a ts iz la n tir ila d i, 
taxtachaga orqasi yuqoriga qaratib yotq iziladi. E htiy o tlik bilan til 
tash q a rig a c h iq a rila d i v a p ro b k ali ro m g a to rtila d i. T il to m irlari 
topografiyasi va ularda qon oqishi o ‘rganiladi ham da tilga 1 tomchi 
ksilol tomiziladi. Rivojlangan arterial giperem iya belgilari kuzatiladi. 
Bayonnoma tuziladi va o ‘zgarish!ar rasmga olinadi.
2-ish.
Baqa tilida venoz giperemiya.
Shu baqa tilida arteriyalardan lateralroq joylashgan venalar ikki 
to m ond an ham b o g i a n a d i . M ik ro sk o p o s tid a v e n o z g ip erem iy a 
kuzatiladi. Bayonnoma tuziladi va rasm chiziladi.
3-ish.
Quyon qulog‘ida arterial giperemiya.
Q u y o n q u lo g ‘i to m irla ri to p o g ra fiy a s i m u h o k am a q ilin ad i. 
Q uloqning o‘rta qism ida, arteriya q irg ‘oqlarida v enalar m avjudligi 
aniqlanadi. Quloq terisiga ksilol surtiladi. Arterial giperemiya kuzatiladi. 
Bayonnoma tuziladi va rasm chiziladi.
4-ish.
Quyon qulog‘ida venoz giperemiya.
Quyon qulog‘i ichki tomoniga yonboshi qirqilgan probka arteriyaga 
to ‘g ‘rilab joylashtiriladi. Q uloq probka ustidan bog‘lanadi. Natijada 
vena tomirlari qisiladi. Venoz giperem iya hosil b o ia d i. Bayonnoma 
tuziladi va rasm chiziladi.
Jihozlar:
baqalar, mikroskoplar, baqa uchun taxtachalar, rezinkalar, 
to ‘g ‘nag‘ichlar, nina ushlagichlar, ninalar, ligatura, qaychilar, pinsetlar, 
qisqichlar, yonboshi qirqilgan probka, bint, paxta, ksilol, ko‘z pipetkalari.
AUDITORIYA ISffl
M a v zu n i o g (za k i m u h o k a m a q ilish . A m a liy is h la r n i m u sta q il
bajarish va amaliy ko'n ikm ala rn i o*zlashtirish
Yuqorida ko‘rsatilgan ishlar bajariladi.
Talaba: 1) m ustaqil ravishda baqa tili preparatini tayyorlash, til 
a rte riy a v a ven a to m irla rig a lig a tu ra q o ‘y is h , riv o jla n a d ig a n
m ik ro s k o p ik o 'z g a ris h la r g a b ah o b e ris h ; 2) q u y o n q u lo g ‘i 
topografiyasi; 3) quyon q u lo g ‘ida arterial v a v enoz giperem iyani 
chaqirish, ulam ing tashqi belgilarini m uhokam a qilish va rivojlanish 
mexanizmini aniqlashni bilishi kerak.

---

Tajriba (eksperim ent) bayonnom asi va xulosalarni yozish
Talaba m ustaqil ravishda tajriba (eksperim ent)ga ga bayonnoma 
tuzadi va am aliy ish la r n a tija la rig a asoslangan h olda xulosalarni 
shakllantiradi.
Vaziyatli m asalalarni yechish
1-m asala.
53 y o sh li, Q. ism li bem or jig a r sirro zi - assit bilan 
kasallangan, qom i qorin bo‘shlig‘ida erkin suyuqlik y ig4ilishi tufayli 
k attalash g an . Q o rin d e v o rid a v en alar m eduza boshi k o ‘rin ish id a 
kengaygan. Kasalga qorin bo‘shlig‘i punksiyasi o'tkazilgan, 8 1 suyuqlik 
tortib olingan, keyin bemom ing ahvoli to‘satdan yomonlashgan, boshi 
aylangan, hushdan ketish rivojlangan.
1) 
periferik qon aylanishining qaysi buzilishi qorin bo‘shlig‘ida 
suyuqlik to ‘planishiga olib kelganligi; 2) qorin bo ‘sh lig ‘idan assitik 
suyuqlikning tortib olinishi periferik qon aylanishining qaysi shaklining 
rivojlanishiga olib kelganligi; 3) hushdan ketish holatining mexanizmi 
nimadan iboratligi; 4) bu tibbiy manipulatsiyada ro ‘y bergan asoratlar 
profilaktikasining ehtim oliy yo‘llari nimadan iboratligini tushuntirib 
bering.
2-m asala.
Q uyon b o 'y n in in g chap tom onidan yuqori sim patik 
tugun olib tashlangan va chap qulog‘ni innervatsiya qiladigan asab 
kesilgan. Operatsiyadan keyin quloqlar terisi haroratini o llchash natijasi 
denervatsiyalangan tom onda quloq terisi harorati intakt (hech nima 
qilinmagan) tomonga qaraganda 1,7°C ga yuqori ekanligini ko‘rsatadi.
Denervatsiyadan keyin quloq terisi harorati ko‘tarilishini tushuntirib 
bering.