O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

2 -ish .
0 ‘sha quvonda eritro tsitlar sonini aniqlash. Q izil qonni 
tekshirishga m o‘ljallangan aralashtirgich olinadi, uning uchi quyon 
qulog‘iga sanchilgan venadan chiqayotgan qon tom chisiga botiriladi 
va 0,5 belgigacha to ‘ldiriladi, aralashtirgich uchi paxta bilan artiladi, 
s o 'n g u 101 b elg ig a ch a 1% n atriy x lo r (osh tu z i) eritm asi b ilan
t o ‘ld irilad i, a ra lash tirg ich silk itilib sto l u stig a g o riz o n tal h o latd a
q o ‘yiladi. Goryaev kamerasi olinib, uning ustiga silliqlangan yopqich 
sh ish a N yuton h alq asi pay d o boH guncha s u rila d i. A ra la sh tirg ic h
silkitilib, undan 1-2 tomchi paxtaga chiqariladi, keyingi tomchi yopqich 
shisha chetiga tom izilib, kam era to ‘ldiriladi. M ikroskop kondensori 
tu sh irilad i. G oryaev sanash kam erasi avval m ikroskopning kichik 
k attalash tiru v ch i o b y e k tiv id a , k ey in ch alik k a tta k a tta la sh tiru v ch i 
obyektivi yordamida k o ‘riladi. Eritrotsitlar soni 5 ta katta yoki 80 ta 
k ich ik k ata k c h a la rd a sa n ala d i (h ar b itta k a tta k a ta k d a 16 k ich ik
katak ch alar bor). 1 m kl qonda e ritro tsitla r soni q uyidagi form ula 
b o ‘yicha aniqlanadi:
a
-4000-200 
80
a - 5 ta katta kataklarda sanalgan eritrotsitlar;

---

^
qqq
bitta kichik katakchaning hajmi;
SO - 5 ta katta katakdagi kichik katakchalar soni;
200 - aralashtirgichda qonning suyultirilishi.
Eritrotsitlar sonining 1 1 qonda hisoblash uchun, y a’ni SI birligiga 
te n g la s h tiris h u c h u n 1 m kl d a to p ilg a n e ritro ts itla r so n i 106 ga 
k o ‘paytiriIadi.
3-ish.
Rang k o ‘rsatgichini aniqlash.
R an g k o ‘r s a tg ic h in i a n iq la s h uch u n q u y id a g i fo rm u la d a n
foydalaniladi:
3-H b g/l
uchta birinchi raqam - eritro - 
tsitlami millionlarda soni
Masalan: Hb - 60 g/l, er. - 3.100.000
D . 
3-60
180
R .k .= ------ = ------ = 0,6
310
310
4 -ish .
Anem iya chaqirilgan quyon qonidan surtm a tayyorlash va 
b o ‘yash.
a) Rom anovskiy bo‘yicha. Quyon qulog‘idan olingan qon tomchisi 
buyum shishachasi chetiga tom iziladi. C hetlari silliqlangan boshqa 
buyum shishachasi bilan 45° burchak ostida qon tomchisi yupqa qatlam 
ho sil qilib , buyum shishachasining butun y u zasi b o 'y lab tortiladi. 
Surtma 1 daqiqa davomida metil spirtida qotiriladi (fiksatsiya qilinadi), 
s o ‘ngra su rtm a u stig a R om anovskiy b o ‘y o g ‘i quyiladi. 20 daqiqa 
o ‘tg ach , b o ‘yoq o q av a suvi b ila n y u v ila d i va filtrlo v c h i q o g ‘oz 
yordam ida quritiladi. Surtm alar m ikroskopning imm ersion obyektivi 
ostida k o ‘riladi.
b) Retikulotsitlarni supravital bo‘yash usuli. Toza buyum shishasi 
ustiga brilliantkrezilblau bo‘yog‘ini absolut alkogolda tayyorlangan 1,2% 
eritmasi tomizilib, yupqa surtma tayyorlanadi. Bu bo‘yoq surtmasi ustiga 
y a n a q u y o n d an o lin g a n qon n in g y u p q a su rtm asi h o sil q ilin ib , u 
qurimasdan darhol 10 minut davomida ho‘llangan paxta yoki filtrlovchi 
q o g ‘oz b ila n y o p ilib nam k am erad a (P e tri k o sa ch a si) saq lan ad i. 
Shishachaga surkalgan quruq bo‘yoq h o ‘l eritrotsitlarda eriydi, ulaming 
bazofil komponentini bo‘yaydi va to‘r yoki donacha shaklida aniqlanadi.

---

5-ish.
Qon surtmalarini mikroskop ostida ko‘rish.
a) retikulotsitlarni sanash, K o‘rish maydonidagi hamma eritrotsitlar 
sanaladi va ulardan qanchasi retikulotsitlar ekanligi belgilanadi. Sanash 
eritrotsitlar soni 1000 yoki 2000 taga yetguncha davom ettiriladi. Sanab 
chiqilgan retukulotsitlar esa foizlarda (% ) yoki 1000 ta eritotsitlarga 
nisbatan prom illida (%o) aniqlanadi. Sanashni yengillashtirish uchun 
k o ‘rish m aydoni cheklanadi, buning uchun o k ular ich ig a m arkazi 
qirqilib kichkina tuynukcha hosil qilingan qog‘oz boMakchasi - qog‘oz 
diafragm asi quyiladi.
b) tajribadagi (ek sp erim en tal) anem iya chaq irilgan quyonda va 
anem iyali bem orda qon su rtm ala rid a e ritro ts itla m in g reg en erativ
shakllarini o ‘rganish.
Im m ersion obyektiv ostida shakli o ‘zgargan eritrotsitlar - yassi, 
yulduzsimon, noksimon; o ‘lchami o‘zgargan eritrotsitlar - mikrotsitlar, 
makrotsitlar, megalotsitlar (anizotsitoz) va har xil bo‘yalgan eritrotsitlar 
- gipoxrom , giperxrom (an izo x ro m iya), Jo lli tanachalari va K abo 
halqalari mavjud eritrotsitlar qayd qilinadi.
Jihozlar:
quyonlar, mikroskoplar, Sali gemometri, shprits, Goryaev 
kam erasi, buyum shishachalari, silliqlangan yopqich shisha v a nam
k a m e rala r (h o ‘l pax ta to ‘sh alg an P e tri k o sa ch a si), e ritro ts itla rn i 
suyultirish uchun aralashtirgichlar, b o 'y a sh uchun shisha relslar va 
kuvetalar, inyeksion ignalar, pipetkalar, im m ersion yog*, filtrlovchi 
qog‘oz tasmalari, paxta, 95% etil spirti, metil spirti, xlorid kislotaning 
detsinorm al eritm asi, 1% fen ilg id ro zin eritm asi, d istillan g a n suv, 
R o m a n o v sk iy b o ‘y o g ‘i ( a z u r - e o z in ), b r illia n t - k re z ilb la u
b o ‘y o g ‘inin g sp irtd ag i 1,2% e ritm a si, osh tu zin in g 1% e ritm a si, 
kam qonlik chaqirilgan quyon va anemiyali bemor qon surtm alari.
AUDITORIYAISHI