O ʻ zbekiston respublikasi oliy va o ʻ rta maxsus ta ʼ lim vazirligi

forvard ayriboshlash kursi
forvard tranzaksiyalari uchun 
ayriboshlash kursi hisoblanadi. Maʼlum bir sabablarga koʻra 
valyutaning qadri oshishi yoki tushishi mumkin. Misol uchun: 1999 
yilning boshida bir yevro $1.18ga teng boʻlgan va 2010-yilning 23-
iyuniga kelib esa bir yevro $1.23 teng deb deb baholangan. Bu shuni 
anglatadiki yevroning qadri AQSH dollariga nisbatan 4% ga oshgan: 
(1.23-1.18)/1.18=0.04=4%.
Ayriboshlash kurslarining muhim jihati shundaki ular mahalliy 
hamda xorijiy mahsulotlar bahosiga taʼsir qiladi. Misol uchun 
Fransiyada ishlab chiqarilgan mahsulotning AQSH dollaridagi bahosi 
ikkita omil taʼsirida belgilanadi: ushbu fransuz mahsulotining yevro-
dagi bahosi hamda yevro va dollar oʻrtasidagi ayriboshlash kursi.
31
Tasavvur qilamiz: Amerikalik firma Fransuz mahsulotini sotib 
olishni rejalashtirmoqda. Agarda ushbu mahsulotning bahosi 1000 
yevro hamda yevro va dollar oʻrtasidagi ayriboshlash kursi 
€1=$1.18ga teng. Amerikalik firma ushbu mahsulotni sotib olishni 2 
oyga kechiktirdi. Bu orada esa yevroning qadri dollarnikiga qaraganda 
oshdi va ular orasidagi ayriboshlash kursi quyidagi holatga keldi: 
€1=$1.4. Agarda mahsulotning mahalliy narxi 1000 yevroligicha 
saqlanib qolgan boʻlsa, uning dollardagi narxi 1 180 dollardan 1 400 
dollarga oshadi. Barcha bozorlarda sotish va sotib olish narxlari 
orasida farq boʻlgani kabi foreksda ham sotish va sotib olish narxlari 
31
 Frederic S. Mishkin, Stanley G. Eakins.
Financial Markets and Institutions, US Prentice Hall 
2013, P. 345. 

---

117 
orasida farq mavjud hamda ushbu narxlar va ular orasidagi farq 
quyidagicha nomlanadi: 
Sotib olish narxi - ask price, Sotish narxi- bid price. Ular orasida-
gi farq- spread 
Ular quyidagi koʻrinishda boʻladi (7.1-jadval). 
 
7.1-jadval