O ʻ zbekiston respublikasi oliy va o ʻ rta maxsus ta ʼ lim vazirligi

Ipoteka qimmatli qogʻozlari 
– bu, ipoteka amaliyotini moliya-
lashtirish maqsadida muomalaga chiqariladigan va uzoq muddatli 
ipoteka bilan taʼminlangan qimmatli qogʻozlardir. 
Bunda ipoteka qimmatli qogʻozlari orqali jalb qilingan mablagʻlar 
qayta moliyalashtirish natijasida ipoteka kreditlari taqdim etiladi. 
Ipoteka qimmatli qogʻozlari turlari va ularning tavsifini quyidagi 
jadvalda keltiramiz (6.1-jadval). 
27
Frederic S.Mishkin, Stanley G.Eakins.
Financial markets and institutions. 7th ed. USA: 
Pearson, 2012. P. 336 

---

104 
6.1-jadval
Ipoteka qimmatli qogʻozlari tasnifi va tavsifi
28
 
Ipoteka qimmatli 
qogʻozlari turlari 
Oʻziga xos xususiyatlari 
1. 
Garov qogʻozi 
(varaqasi, xati) 
Egasi yozilgan va orderli qimmatli qogʻoz-
lar belgilarini oʻzida jamlagan, uzatuv 
yozuvlari orqali cheksiz muomalada boʻ-
lish xususiyatiga egaligi unga vekselning 
ayrim hossalarini beradigan emissiyalan-
maydigan qimmatli qogʻozdir 
2. 
Uy-joysertifikati 
Uy-joy sertifikati uning birinchi egasi 
tomonidan muayyan uy-joy maydoni va 
joyda qurilayotgan yoki qayta qurilayotgan 
uyda qurish uchun mablagʻ ajratilganligini 
tasdiqlovchi emissiyalanmaydigan qim-
matli qogʻozdir 
3. 
Ipoteka 
obligatsiyalari 
Majburiyatlarning bajarilishi ipoteka garov 
taʼminoti bilan taʼminlanadigan emissiya-
viy qimmatli qogʻozdir 
4. 
Ishtirok etish 
ipoteka sertifikati 
Ipoteka taʼminoti umumiy mulkida oʻz 
egasining ulush huquqini tasdiqlovchi 
egasi yozilgan emissiyalanmaydigan qim-
matli qogʻozdir 
Ipoteka qimmatli qogʻozlari ichida eng keng qoʻllaniladigan 
qimmatli qogʻoz turi bu ipoteka obligatsiyalaridir. Ipoteka obligatsiya-
lari muomalasi ipoteka kreditlari sekyuritizatsiyasi yuzaga kelishiga 
xizmat qiladi. Bunday amaliyot bozor iqtisodiyoti sharoitida 
quyidagilarga imkon beradi: 
-
aholi va tashkilotlarning boʻsh pul mablagʻlarini moliya 
bozoriga jalb qilish va daromadlilikni taʼminlash; 
-
uy-joy bozorini rivojlantirish asosida aholining uy-joyga 
talabini samarali qanoatlantirish; 
28
Саттаров Б.К.
Ўзбекистонда ипотека қимматли қоғозлари бозорини шакллантириш 
йўллари. И.ф.н. илмий даражасини олиш тақдим этилган дисс.автореферати. Т., 2012. Б. 8. 

---

105 
-
fond bozorida savdo qilinadigan moliyaviy instrumentlar 
turlarini koʻpaytirish va hokazolar. 
Ipoteka obligatsiyalari muomalasi boʻyicha shartlar ipoteka 
kreditlari shartlari bilan oʻzaro muvofiqlikda belgilanishini ham shu 
oʻrinda qayd etib oʻtish lozim.