O -zbek isto n respublikasi madaniyat va

1-
10
5
20
6
312
Um um iy va maxsus
tayyorgarlik
2 -
11
5
18
6
312
b o ‘yicha m e ’yorlar
hamda sinov talab-
3 -
12
4
16
8
416
larini bajarish
0 ‘quv-m ashg‘ulot guruhlari
1-
13
5
12
12
624
U m um iy va maxsus
2 -
14
4
12
16
832
tayyorgarlik
b o ‘yicha m e’yorlar
3 -
15
3
10
18
936
hamda sinov talab-
4 -
16
2
10
20
1040
larini bajarish
Sport takomillashuvi guruhlari
1-
17
1
8
22
1144
50 % S U N
2 -
18
1
6
24
1248
S U N
3 -
19
1
6
28
1456
50 % S U
O liy sport mahorati guruhlari
1-
19
1
4
30
1560
S U
2 -
20
1
4
30
1560
S U (tasdiqlash)
3-
21 va katta
1
4
30
1560
50 % X T S U )
Oliy sport m ahorati m aktablarida faqat sport takomillashuvi g u ru h - 
lari va oliy sport m ah o rati guruhlari tashkil etiladi h a m d a faqat 
ay rim hollardagina O S M M d a o ‘q uv-m ashg‘ulot guruh lari tashkil 
qilinishi m um kin.
Sportga ixtisoslashgan maktab-internatning sport kur&shi boMinmasiga 
u m u m ta ’lim m aktabining kam ida 6-sinfini muvaffaqiyatli tugatgan, 
BO‘SM ga m a’Ium bir tayyorgarlikdan o ‘tgan yoki musobaqalarda o ‘zini 
yaxshi k o ‘rsatgan, sport bilan shug‘ullanishga o ‘ta qobiliyatli bolalar 
ham da o ‘smirlami tanlov asosida qabul qilinadi. M lda o ‘quv-m ashg‘ulot 
guruhlari va sport takomillashuvi guruhlari tashkil qilinadi.
Sport m aktablarida o ‘quv yili 2-sentabrdan boshlanadi. 0 ‘quv 
d astu rin in g o ‘quv yillari b o ‘yicha va soatlardagi m azm uni 14-jad- 
valda keltirilgan.
82

---

14-jadval
Sport maktablarida o ‘smir kurashchilar k okp yillik tayyorgarligining
taxminiy o ‘quv rejasi
(soatlar hisobida)
Tayyorgarlik
b olim la ri
Guruhlar
Boshlang‘ich
tayyorgarlik
0 ‘quv-mashg‘ulot
Sport tako-
millashuvi
01 iy sport
mahorati
i
>*
1
ГЧ
>»
■
rn
1
-y
il
2
-y
il
3
-y
il
4
-y
il
>ч
2
-y
il
3
-y
il
1
-y
il
2
-y
il
3
-y
il
1. Nazariy tayyor-
garlik
10
10
13
18
24
27
30
40
44
52
50
50
52
2. U m um iy jism oniy
tayyorgarlik
90
90
107 150 190 215 228 229 250 320 312 312
312
3. Maxsus jism oniy
tayyorgarlik
50
52
71
94
133 150 165
172 174 205 234 234
218
4. Texnik-taktik,
m hiy tayyorgarlik
130
132
179 250 350 411
482 532 609 704 758 756
760
5. Kurash b o ‘yicha
musobaqaga tay-
yorgarlik
16
16
24
32
40
40
40
48
48
48
56
56
64
6. Y o‘riqchilikva
hakamlik qilish
amaliyoti
—
-
-
16
16
16
18
20
20
20
22
22
22
7. Qabul qilish va
k o‘chirish sinov-
lari
16
8
10
12
12
10
10
8
8
8
8
8
10
8. Tiklanish tad-
birlari
—
-
-
52
67
67
67
83
83
83
104 104
106
9. Tibbiy guruhlash-
tirilgan kom plcks
tckshiruv
—
8
12
-
-
-
-
12
12
16
16
16
16
Jami soatlar soni
rs
ГО
чО
o
t
J-
тг
ГЧ
sO
гч
r n
oo
o
r o
ON
1
0
4
0
1
1
4
4
1
2
48
1
4
5
6
1
5
6
0
15
58
1
5
6
0
H am m a turdagi sport m aktablari uchun tuzilgan yagona d a stu r 
tashkiliy tuzilm ani o ‘sm ir sportchilar ko ‘p yillik tayyorgarlik ilm iy- 
uslubiy tizim i bilan boshlang‘ich tayyorgarlik guruhlaridan to oliy 
sport m ahorati guruhlarigacha birlashtirishga im kon beradi.
Turli m iqyosdagi sport m aktablarida zaxira tayyorlashda quyidagi 
asosiy uslubiy q oidalar hisobga olinadi:
1. Bolalar, o ‘sm irlar, o ‘spirinlar va katta yoshdagi sp o rtch ilarn i 
tayyorlash vazifalari, vositalari ham da uslublarining q a t’iy izchilligi.
2. U m um iy va m axsus jism oniy tayyorgarlik vositalari h ajm ining 
bir tekis oshib borishi. U lar o ‘rtasidagi nisbat m untazam o ‘zgarib
83

---

turadi: yildan yilga maxsus jism oniy tayyorgarlik hajmi (m ashg‘ulot 
yuklam asining um um iy hajmiga nisbatan) ortib boradi va tegishli 
ravishda um um iy jism oniy tayyorgarlikning ulushi kam ayadi.
3. M ashg‘ulot yuklam alari hajmi va shiddatining izchilligi, k o ‘p 
yillik m ashg‘ulotlar davom ida ularning to ‘xtovsiz oshishi.
4. K urashning texnik-taktik harakatlariga o ‘rgatishni sport m ak- 
tablari dasturidagi nazariy m asalalarni chu q u r o ‘rganish bilan birga 
olib borish.
0 ‘sm ir sp o rtch ilar bilan ko‘p yillik ish jarayo nid a m ashg‘ulot 
va m usobaqa yuklam alarini qoMlash izchilligi tam oyiliga q a t’iy am al 
qilish (15-jadvalga qarang).
15-jadval
Yillik bosqichda musobaqa vuklamalari k rsatkichlari
Son
k o‘rsatkichlari
Tayyorgarlik bosqichlari
boshlang‘ich
o ‘quv-mashg‘ulot
sport takom illashuvi
I—3-yillar
1—2-yillar
3 —4-yillar
l —3-yillar
M usobaqalar
3
5
5
6
M usobaqa
bcllashuvlari
1 2 - 1 5
2 0 - 2 3
2 4 - 2 6
2 8 - 3 2
Sport m aktablari o ‘quvchilarini o ‘qitish va tarbiyalash natijalarini 
kom pleks baholashni hisobga olgan holda sportchilarning ko‘p yillik 
tayyorgarligi to ‘g ‘ri tashkil qilinsagina, ushbu qoidalarni m uvaffa- 
qiyatli am alga oshirish imkoni tug‘iladi.
Sport m aktablarining ham m a o ‘quv guruhlari u c h u n um u m iy
jism oniy tayyorgarlik b o ‘yicha m e’yorlar 16-jadvalda kcltirilgan.
BO‘SM ( B 0 ‘0 0 ‘M )da o ‘quv-m ashg‘ulot m ashg‘ulotlarining aso- 
siy shakllari quyidagilardan iborat:
— jadval b o ‘yicha g uruhlardagi n azariy va am aliy m a sh g ‘u- 
lo tlar;
— alohida rcja b o ‘yicha m ashg‘ulotlar, uy vazifalarini bajarish;
— o ‘quv video va kinolavhalari hamda sport musobaqalarini to- 
m osha qilish;
— sport m aktabi qaysi tashkilotga qarashli b o ‘lsa, shu tashkilot 
to m o n id an tasdiqlangan sport tadbirlarining taqvim i rejasiga m uvofiq 
sport m usobaqalari ham da uchrashuvlarda ishtirok etish.
Butun yil davom ida m ashg‘ulotlarni o ‘tkazish va yozgi ham d a 
qishki ta ’til davrlarida o ‘quvchilarning faol dam olishlarini t a ’m inlash 
m aq sad id a sp o rt m ak tabid a sog‘lo m lash tirish -sp o rt o ro m g o h la ri 
tashkil qilinadi.