O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

I l l

---

M ashin a ichidagi axb orot ta 'm in o ti o kz ichiga quyidagilarni oladi:
• m ash in a tashu vch ilarda jo ylash gan axb orotlar bazasi;
• m a sh in a axb orot b a za sin i tashk il etish va yu ritish vositalari.
M ashina ichidagi axborotlar bazasi, m a’lum otlar bazasining
tuzilmasini, aniq muammo sohasining mantiqan bog‘langan ma’lumotlar 
modelini, shuningdek, mashina tashuvchilarda saqlanadigan alohida o‘zaro 
bolanmagan kiruvchi, chiqadigan va oraliq ma’lumotlarni aks ettiradi. 
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) vositalari bilan qo‘llab- 
quwatlanadigan ma’lumotlar bazasida me’yoriy-ma’lumotnomali, rejali, 
ya’ni shartli-doimiy axborot va operativ, hisobot axborotlari saqlanadi 
(6.4-rasm).
Mashina ichidagi axborotlar bazasini ishlab chiqishning muhim 
vazifasi mashina tashuvchida saqlanadigan ma’lumotlami unumli tashkil 
etish sanaladi. Mashina ichidagi axborotlar bazasi mashinadan tashqaridagi 
sohaning reja va tezkor hujjatlaridan keladigan ma’lumotlarni o‘z ichiga 
oladi. Mashina ichidagi axborotlar bazasining bir qismi masalani yechish 
jarayonida yuzaga kelishi yoki boshqa tizimlar aloqa kanallari bo‘yicha 
kelib tushishi mumkin.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish uchun uni tashkil etish va yuritishda 
sohalashtirilgan samarali dasturiy vosita — ma’lumotlar bazasini boshqarish 
tizimidan foydalaniladi.
6 . 1 . 3 . M a s h i n a ic h id a g i a x b o r o t t a ’m in o ti
6.4-rasm. 
Mashina ichidagi axborotlar bazasining mazmuni.
112

---

Kirish
ma'lu motlari
Foydalanuvchi
s o ‘rovi
M a ’lum otlar
bazasi
Q
- Q
.
0 ‘zaro bog‘langan 
ma’lumotlar 
massivlari