O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

barcha firmalar yoki tashkilotlar uchun boshqaruv axborotlarini kom -
pvuierli ishlab chiqishga m o'ljallangan. Buxgalteriya hisobining ba zi bir
vazifaviy A D P larining ta'rifini ko'rib chiqam iz.
K ichik-hisobxona A D P lari kam sonli 
hisobning aniq uchastkasi
bo'yicha xodimlarning aniq aks ettirilgan hisobxonalar uchun mo'ljallangan
„Buxgalteriya yozuvi-A sosiy kitob-Balans" um um iy nomi ostidagi kichik
biznesga m o'ljallangan dasturlar asosan sintetik va murakkab bo'lm agan
tahliliy hisobni olib borish vazifalarini bajaradi. Bu sinfdagi en g mashhur
A D P lar „1C :Buxgalteriya", „Turbo-Buxgalteriya", „F olio" va bosh-
qalardir.
Kichik hisobxona ADP lar o'zlashtirish va ishlatishda sodda, kasb 
egasi bo'lmagan foydalanuvchiga mo'ljallangan. Ulaming turli-tumanliklariga 
qaramasdan, qoidaga ko'ra ular umumiy ta’riflarga egalar. Masalan, xo'jalik 
operatsiyalarining qayd etish daftarini avtomatlashtirilgan usulda olib bo­
rish, schyotlar rejasi va namunaviy buxgalteriya yozuvlarining mavjudligi, 
bir qator birlamchi buxgalteriya hujjatlarini shakllantirish imkoniyati, 
yig'ma buxgalteriya hisobotini avtomatlashtirilgan usulda tuzish.
„Mujassamlashgan buxgalteriya tizimi" ADP lari kichik biznesni 
olib borish uchun mo'ljallangan. ADP ning asosiy xususiyati uning mo- 
dulli qurilishidir. „Provodka-Asosiy kitob-Balans „m oduli kichik 
korxonalamiki kabi ADP ning asosi bo'ladi, unda hisobning keng yoyilgan 
tahliliy hisobi olib boriluvchi ba’zi bir uchastkalari bo'yicha modullar 
qurilgan. Masalan, hisobning ish haqi, materiallar, asosiy vositalar, xazina, 
bank, shartnomalar, yetkazib beruvchilar va boshqalar kabi uchastkalari 
bo'yicha tahliliy hisob mustaqil usulda amalga oshiriladi, ammo keyinchalik 
ularning yakuniy buxgalteriya hisobotining tuzilishi ta ’minlanadigan 
„Provodka-Asosiy kitob-Balans" moduliga mujassamlashuvi sodir bo'ladi. 
Bu ADPlar „Kichik-Hisobxona" dan kelib chiqqan va eng keng tarqalgandir. 
Bu sinfdagi eng yaxshi ADP lar „Parus", ,,Kompex+“ , „BEM BI+", 
„Bux kompleks", ,,Supermenejer"lardir.
„Buxgalteriya hisobining kompleks tizimi" ADP lari buxgalteriya 
dasturlari mavjud bo'lishining eng eski shaklidir. Hisobning har bir 
bo'limi ostida belgilangan ADP laming yaratilishi tarixan zamonaviy 
SHK laming paydo bo'lishiga qadar vujudga kelgan. Bu sinfning ADP lari 
o'rta va yirik korxonalar uchun eng ratsional bo'ladi va buxgalteriya 
hisobining kengaytirilgan tahliliy hisob olib boriladigan va yig'ma hisobning 
AIJ va hisobning ayrim uchastkasining AIJ o'rtasidagi axborotlarni 
almashtirish interfeysini ta’minlaydigan uchastkalari bo'yicha mahalliy,