Nyutonning birinchi qonuni

17-shakl. To‘rt sharnirli mexanizm
Mexanizm tekis bo‘lgani uchun uning bo‘g‘inlari bir yoki parallel tekisliklarda harakatlanishi kerak. Mexanizm bo‘g‘inlari tekis harakatqilishi uchun kinematik juftlarining o‘qlari o‘zaro parallel bo‘lishi kerak. Bu talab detallarni yuqori aniqlikda tayyorlashni talab qiladi, aks holda kinematik juftlarning o‘qlari qiyshayib mexanizm bo‘g‘inlarini deformatsiya va zo‘riqishsiz yig‘ib bo‘lmaydi. Natijada krivoship va koromislo eyiladi, shatun buraladi.
Ortiqcha bog‘lanishlarni yoqotish zarur.
Bunday mexanizmlar statik aniq bo‘lmagani uchun kinematik juftlaridagi reaksiya kuchlarini statika tenglamalari orqali aniqlab bo‘lmaydi.
Masalani hal qilish uchun soni ortiqcha bog‘lanishlar soniga teng qo‘shimcha deformatsiya tenglamalaridan foydalanish kerak.
Ortiqcha bog‘lanishlari yoqotilgan mexanizmlar statik aniq sistemalar bo‘lgan uchun, ularni tayyorlashda yuqori darajadagi aniqlik talab qilinmaydi.
Ortiqcha bog‘lanishlar quyidagi usullarda aniqlanadi:
1. To‘zilish formulalari orqali aniqlash;
2. Yig‘ish va kesib o‘tish mezoni orqali aniqlash;
3. Harakatlanuvchanlikning tahlili orqali aniqlash.
Bu usullar bilanqisqacha tanishaylik.
Buning uchun qandaydir, masalan, fikran harakatlantirib yoki chizmada mexanizmni ketma-ket holatlarini chizib, mexanizmni erkinlik darajsi aniqlanadi, so‘ngra to‘zilish formulasidan ortiqcha bog‘lanish topiladi.
Tekis mexanizmlar taxlilida ortiqcha bog‘lanishni tekis sxemadan (10 ifoda) aniqlash kerak, so‘ngra mexanizmni tayyorlash va yig‘ishda qo‘yilgan hatolar natijasida kinematik juftlar o‘qlari og‘adi va mexanizmni fazoviy deb tasavvur qilib, tahlilni fazoviy mexanizmlarining to‘zilish formulasi orqali davom etirish zarur.
a) Ikkilamchi parallelogram mexanizmdagi (18-shakl) ortiqcha bog‘lanishlar soni aniqlansin.
Mexanizmdа W=1, n=4, P_V=6, P_IV=0

W=3n-2P_V-P_IV+q

formulasidan
q=W-3n+2P_V+P_IV=1-3·4+2·6=1
EF shatun ortiqcha bog‘lanishni kiritadi.
Mexanizm АВ=CD, АE=DF, АD=EF=ВC sharti bajarilganda harakatqilishi mumkin, aks holda mexanizm fermaga aylanadi. Ortiqcha bog‘lanishni yoqotish uchun EF shatunni tashlab yuborish kerak.