Нвпкқтмои педагогика ва педагогик технологиялар кафедраси ўқитувчиси М

НВПКҚТМОИ таълимда педагогик-психологик ва инновацион технологияларни жорий этиш кафедраси ўқитувчиси М.Шамсиеванинг “Китоб ва мутолаа маданияти” мавзусида тайёрланган методик тавсиясига

Т А Қ Р И З.

НВПКҚТМОИ таълимда педагогик-психологик ва инновацион технологияларни жорий этиш кафедраси ўқитувчиси М.Шамсиеванинг “Китоб ва мутолаа маданияти” мавзусида тайёрланган методик тавсиясида ҳозирги ахборотлаштирилган даврнинг энг долзарб масалаларидан бири болаларда китобга бўлган ижобий муносабатни шакллантириш, уларни китоб мутолааси масалалари бўйича кутубхоналарда амалга ошириладиган ишлар, ўқувчилар маънавиятини шакллантиришда китобларнинг аҳамияти масаласини ёритиб берган.Муаллиф ахборот-кутубхона ва ахборот-ресурс марказлари китобхонларни китоб, китоб тарихи, китоб иши, китоб ўқиш маданияти ҳақидаги маълумотлар билан таништириши ҳамда уларнинг китоб билан ишлай олиш малакаларини шакллантиришлари муҳим аҳамият касб этиши, кутубхона ишларининг таркибий қисми сифатида китоб мутолааси ва бу борада қандай йўналишларда иш олиб бориш, китоб танлашга кўмаклашиш тизимли асосда ташкил этилиши лозимлиги тўғрисида фикрларини баён этган.
Муаллиф методик тавсия орқали қўйидагиларни таъкидлаб ўтган, болаларда ўқиш маданиятини тарбиялашнинг йўлларидан яна бири, ўқилган китоблар ҳақида суҳбатлашиш эканлиги. Суҳбат одатда, бола китобни мустақил ўқиганидан сўнг олиб борилиши. Суҳбатда аввало, китоб ва унинг муаллифи ҳақида қисқача маълумот берилади, баъзи тарихий шахсларга тўхталиб ўтилади, географик номлар, жойларга диққат қилиниши. Асар мустақил ўқилган бўлса, бола уни қанчалик тушунганинини синаб кўрилиши. Шу мақсадда у китобдаги қаҳрамонлар ва воқеаларни эслаб қолган-қолмаганини текшириш учун саволлар берилиб, бу саволларга биргаликда жавоблар топилади.Бундай суҳбат биринчидан, боланинг гапириш, сўзлашиш қобилиятини ўстиришга хизмат қилса, иккинчидан, китобдан тушунмаган жойларни тушунишга, учичидан эса мулоҳаза қилишга ўргатади.
Ахборот-ресурс марказлари ва мактаб кутубхоналарида китобхон учун фақат китоб тавсия қилибгина қолмай, уларни турли оммавий тадбирлар орқали ушбу китобларни ўз ўртоқлари орасида тарғибот қилишларини ҳам ташкил қилишлари кераклиги. Болалар билан китоб ҳақида ва унинг муаллифи ҳақида суҳбатлар уюштиш, китоб кўргазмалари ташкил қилиш, ифодали ўқиш кечалари, шоир ва ёзувчилар билан учрашувлар ташкил қилиб турилиш лозим. Ҳар бир китобхон билан оммавий иш олиб борганда, болаларни ватанимиз ва бошқа мамлакатларда содир бўлаётган ижтимоий-сиёсий воқеалар ва ҳодисалар, табиатда юзага келаётган ўзгаришлар билан таништирилиши. Бу уларни мактабда олган билимларни кенгайтиради ва чуқурлаштиради.
Ушбу услубий тавсияда мактаб кутубхоначилари ва ахборот ресурс маркази мутахассислари,китоб ва китоб мутолаасига бағишланган “Китоб кўргазмасида тезкор савол жавоблар”, “Китоб фестивали” каби адабий кечалар, шунингдек “Билимдонлар беллашуви” (халқ эртаклари, мақоллар, тез айтишлар асосида) каби тадбирлар сценарийсини фаолиятда фойдаланиш учун тавсия этилган.
Ушбу рисола орқали мактаб кутубхоначилари, ахборот ресурс маркази мутахассислари китобхонликни ошириш, ўқувчилар маънавиятини шакллантириш, уларда мутолаа маданиятини шакллантириш борасида фойдаланишса мақсадга мувофиқ бўлади.