Nutqning mantiqiyligi. Nutqning tozaligi. Reja

demak, xo’sh kabi so’zlarni qaytaraverishga o’rganib qolganlar. «Bir dokladchining bir soatlik nutqida, - deb yozadi A.Ahmedov, - «o’rtoqlar» so’zi 101 marta, «ya’ni» so’zi 73 marta, «demak» so’zi 60 marta takrorlanganligining guvohi bo’lganmiz. Qarang, bir soatlik nutqda 234 ta ortiqcha, «bekorchi» so’z ishlatilgan-a»

• www.arxiv.uz

• Vulgar so’zlarning uchrashi ham nutqimiz tozaligiga salbiy ta’sir qiladi. Og’zaki nutqda ba’zan uchrab qoladigan so’kinish, haqorat so’zlarni ishlatish axloq me’yorlariga, sharqona muomala madaniyatimizga mutlaqo to’g’ri kelmaydigan ishdir. Ammo badiiy adabiyotda personajlarning kuchli hayajonini, g’azabini ifoda etish maqsadida vulgar so’zlarga murojaat qilgan holatlarga duch kelamiz: Qarg’ash uchun so’z topolmadi, / Ђazabini hyech bosolmadi. / «O’ynash» so’zin hadeb hijjalab, / Oxir dedi «Fohisha, jalab…» (H.Olimjon). Imkoni boricha badiiy adabiyotda ham vulgarizmlarni ishlatishdan qochish kerak. Chunki badiiy adabiyot kishilarga estetik ta’sir o’tkazish vositasi bo’lish bilan birga tarbiya manbai ekanligini ham unutmasligimiz kerak.

• Xullas, nutqimizning tozaligi uchun kurash undan foydalanuvchi har bir kishining vazifasi bo’lishi kerak. Ana shundagina umummilliy til madaniyati haqida gapirishimiz mumkin bo’ladi.

• www.arxiv.uz