Nutq o`stirish nazariyasi va metodikasi fanining asosiy nazariy matni

 
XULOSALAR: 

  Bolalarning   so‘z   ijodkorligi   -   qoidalar, umumlashtirmalar, obrazli munosabatlar 
harakatlarini shakllantirish jarayonining yaqqol ko‘rinishidir. 

 
Grammatik  elementlarni  egallash  jarayoni  ko‘rgazmali  tasavvurni  shakllantirish 
asosida ro‘y beradi va u bir nechta bosqichlarga ega. 

  Bugungi  kun  lingvistikasining  asosiy  vazifalaridan  biri  -  son-sanoqsiz  gaplarni  tuzish 
hamda  ularni  tushunish  qobiliyatini  rivojlantirish  tabiati  va  mexanizmini  tushunishdan 
iboratdir. 

 
Bola  kattalar  tilining  kategoriyalar  tizimiga  amal  qilmaydi,  aksincha  u  o‘zining 
«individual»  til  tizimining  ichidagi  vazifaviy      xususiyatlariga  asoslangan  o‘z  so‘zlari 
kategoriyasini yaratadi. 

  Tilni  rivojlantirishning  mohiyati  (lug‘at  to‘plash  bilan  parallel  ravishda)  shundan 
iboratki,  toki  o‘rganayotgan  bola  ko‘p  sonli  yangi  fikrlar  talqinini  yaratish  uchun  qoidalar 
tizimini egallab olsin. 

  Ona  tilining  grammatik  ahamiyatlari  ma‘nosini  tushunish    -    o‘sib    borayotgan  
insonning  aqli shakllanayotgani va rivojlanayotganidan dalolat beradi. 

  Maktabgacha  yoshdagi  bolalar  nutqidagi  grammatik  xatoliklar  grammatik  ahamiyatni 
o‘zlashtirish  jarayoni  normal  holatda  davom  etayotganligidan,  bolaning  o‘z  ona  tilida 
grammatik ahamiyat mavjudligi haqidagi g‘oyani o‘zlashtirib olganidan va mazkur ahamiyatni 
u  atrofdagi  kattalarning  pedagogik  qobiliyatidan  kelib  chiqqan  holda  egallab  olayotganidan 
dalolat beradi. 

  Nutqni  rivojlantirishga  doir  mashqlar  -  ya‘ni,  nutqiy  grammatik  modellarni 
mustahkamlashga  doir  mashqlar  boshqa  ishlar  (kitob  o‘qish,  rasm  chizish,  o‘yin  o‘ynash  va 
boshq.) bilan birgalikda bajarilishi lozim.  

  Maktabgacha  katta  yoshdagi  bolalarga  syujetli  suratlar  asosida  mustaqil  ravishda 
hikoyalar  tuzishni  o‘rgatish  maqsadida  nutqni  rivojlantirishga  doir  maxsus  ishlarni  o‘tkazishda 
tarbiyachi  bolalarning  o‘zlariga  ma‘lum  bo‘lgan  barcha  grammatik  shakllarni  qo‘llashlariga 
erishishi lozim. 

---

Bolalarning nutqini o’stirish  fanining asosiy nazariy matni 
 

  Faqat barcha  grammatik  shakllarni o‘zlashtirgan taqdirdagina bola maktabda o‘qishga 
yaxshi tayyorlangan bo‘ladi.