Нутк аппарати харакатининг ривожланишига каратилган уйинлар

Ўйиннинг мақсади: Пастки жағ харакатчанлигини ривожлантириш.
Ўйиннинг бориши: Болалар логопедга қарама-қарши стулчаларда ўтиришади. Логопед болаларга бир қуш тасвирланган расмни ва полопонларга дон бераётган қушчанинг расмини кўрсатади. Сўнгра логопед: Ҳозир биз ўйин ўйнаймиз. Сизлар қушчалар бўласизлар. Мен эса она қуш бўламан. Она қуш дон олиб келади, ҳамма қушчалар тумшуқларини очишади. Донни еб бўлишгач тумшуқларини ёпишади-деб айтади. Болалар ушбу ҳаракатларни бажаришади. Ўйинни бир неча марта қайтариш мумкин. Ўйин давомида болалар тўғри ва тинч ўтиришлари, бошларини тўғри тутишлари керак. Айниқса оғизни очганда ва ёпганда бошни орқага ташламаслик керак, харакатларни аниқ бажариш лозим. Ҳаракатлар пастки жағ, тил ва лаб тинч турган ҳолда бажарилади.
“Қувноқ тилча” ўйини
Ўйиннинг мақсади: нутқ аппарати харакатчанлигини ривожлантириш.
Ўйиннинг бориши: Бу ўйинни болани қизиқтирган холда олиб бориш керак. Логопед болаларга унинг оғиз бўшлиғи уй деб тасаввур этишни тушунтиради. Бу уйчада кичкинагина, қувноқгина тилча яшайди. Тилча эрта туриб ойналарни очиб хонага тоза хаво киритади. Бунда болалар оғзини очади. Тилча юзини ювади, бунда тили билан лабларини ялайдилар. Чой ичсин деганда бола тилини учини икки четини буклаган ҳолда ҳавони ичига тортади. Логопед ўйинни давом эттиради. Тилчамиз нонушта қилгандан сўнг ўйнагани ташқарига чиқади, деганда бола икки лунжини иширади. Сўнг тилча тошдан тошга сакрасин деганда бола тил учи билан бирма-бир тишларига теккизиб чиқади. Логопед энди тилини отда сайирга чиқди деганида бола тилини учини танглайга ботириб от туёқларининг овозига ўхшаб овоз чиқаради. Бу жараён давомида боланинг лаблари гох кулгу, гох чўччайган холатида бўлади. Аллбатта бола бу машқларни логопед билан биргаликда тақлид асосида бажаради. Кейинроқ эса мустақил тарзда бажаришни бошлайди.


Назорат саволлари:
1. Периферик нутқ органларига қайси органлар киради.
2. Нутқ хосил бўлишида нафас, овоз, артикуляцион аппаратнинг
ўрни.
3. Лаб ҳаракатчанлигини ривожлантиришга қаратилган ўйинларга қандай ўйинлар киради.
4. Тил ҳаракатчанлигини ривожлантиришга қаратилган ўйинларга қандай ўйинлар киради.
5. Пастки жағ ҳаракатчанлигини ривожлантиришга қаратилган ўйинларга қандай ўйинлар киради.