Нутк аппарати харакатининг ривожланишига каратилган уйинлар

Нутк аппарати харакатининг ривожланишига каратилган уйинлар

Нутқнинг тўғри, равон ва мукаммал ривожланишида артикуляцион аппарат тил, лаб, пастки жағларнинг анатомик тузилиши ва харакатчанлигининг меъёрда ривожланганлиги муҳим аҳамиятга эга. Ушбу органлардаги маълум бузилишлар нутқнинг тўлиқ ривожланмаслигига салбий таъсир этади. Шунинг учун хам логопедик машғулотларда болаларда нутқ аппарати ҳаракатчанлигини ривожлантириувчи ўйинлар олиб борилади. Бу машғулотларнинг асосий вазифаси болаларда нутқ аппарати, яъни тил, лаб ва пастки жағ, тилчанинг ҳаракатланишини ривожлантиришга қаратилган. Қуйида нутқ аппарати харакатчанлигини ривожлантирувчи ўйинларни келтирамиз.

“Ширин мураббо” ўйини
Ўйиннинг мақсади: Тил ҳаракатчанлигини фаоллаштириш.
Ўйиннинг бориши: Болаларга мураббони ялаётган қизнинг расми кўрсатилади. Логопед болаларга қарата шундай дейди: Қаранглар болалар Лолахон мураббо яхши кўрар экан. У мураббо еганда унинг юқориги ва пастги лабига мураббо ёпишиб қолибди. Қиз мураббони тили билан ялаб тозаламоқчи. (Тил харакати билан мураббони
ялаш кўрсатилади). Сўнгра болалар ҳам ушбу машқни қайтарадилар.Логопед ҳар бир бола машқини қандай бажараётганини кузатиб боради.
“Тишларимизни тозалаймиз” ўйини
Ўйиннинг мақсади: Тил харакатчанлигини фаоллаштириш.
Ўйиннинг бориши: Болалар логопедга қараган ҳолда бир қатор бўлиб ўтирадилар. Болаларга расм кўрсатилади. Қаранглар болалар, бола қандай қилиб тишларини тозалаяпти. Биз ҳам ҳозир сизлар билан тишларимизни тозалаймиз. Фақат шётка билан эмас, балки тилимиз билан. Аввал логопед тил билан тишларини тозалашни болаларга ўзи кўрсатиб беради. Сўнгра ҳар бир болани олдига чақириб машқни бажаришини кузатиб боради. Машқ бир неча марта бажартирилади. Болалар машқларни аниқ бажарилиши назорат қилиб борилади.
“От” ўйини
Ўйиннинг мақсади: Тил учи харакатчанлигини фаоллаштириш.
Ўйиннинг бориши: Болалар қатор бўлиб турадилар, яъни улар отчалардир. Логопеднинг “Кетдик” деган сўзидан сўнг болалар юрадилар ва шу билан бирга от юришига тақлид қиладилар (тра-тру, тра-тру). “Тўхтанг” дейилгандан сўнг эса тўхтаб, отни тўхтатиш овозига тақлид қиладилар (Дрр-дрр...). Сўнгра логопед ҳар бир болага алоҳида талаффуз эттиради. Логопед боланинг тили юқорига тишлар орасида бўлишини ва тил учи харакатланишини кузатиб бориши керак. Тил учини тўғри кўтаришга эътибор бериш керак. Агар бола ушбу машқни бажара олмаса, конфет сўришга тақлид этишини ўргатиш орқали ушбу машқ ўргатилади.
“Соатча” ўйини