52
бцтцн нювлярини ящатя едир. Бу цмуми психоложи ганун шаэирдя, онун
фяалиййятиня дя аиддир. Шаэирд йемяйя вя эеймяйя ещтийаъыны юдямяк цчцн
фяалиййят эюстярдийи кими, идмана, бядии ядябиййата, мусигийя,
техники
йарадыъылыьа вя с. олан ещтийаъыны юдямяк цчцн дя зящмят чякмяли олур.
Бурада да ушаг уйьунсузлугларла гаршылаша билир. Ещтийаъла онун юдянил-
мясиндяки чятинлик арасында уйьунсузлуглар йараныр; шаэирд эюзял рясм
чякмяк истяйир, буна ещтийаъ щисс едир; лакин эюзял шякил чякмяк чятин олур,
алынмыр. Йахуд о, шеир йазмаг истяйир, лакин йаздыьы шеир цряйиня йатмыр,
чятинлийи дуйур. Щяр щансы ещтийаъы юдямяк цчцн чятинлийи дуймаг аздыр,
ону арадан галдырмагдан ютрц эярэин зящмят чякмяйя щазыр олмаг,
онун ющдясиндян эялмяк лазымдыр. Зящмятдяки чятинлийи дуймаьы да, бу
чятинлийи дяф етмяйи дя ушаьа юйрятмяк эярякдир. Чцнки ямяк чятинликсиз
мцмкцн дейил.
Щисслярин гцтбляшмясиндя дя диалектика айдын дуйулур. Ону эюрмяк
вя биринин диэяриня чеврилмясини сцрятляндирмяк лазымдыр. Айры-айры адам-
ларын щяйатында гцтбляшян щиссляр яксликляр кими тязащцр едир. Щяр кяс, щяр
шаэирд юз щяйатында дюня-дюня разылыг вя наразылыг, инам вя шцбщя, шадлыг
вя кядяр кими гцтбляшян щиссляр кечирир. Шяраитдян асылы олараг разылыг
наразылыьа вя яксиня, шадлыг кядяря вя яксиня чевриля билир. Педагожи просес
мянфи щисслярдян мцсбят щиссляря кечилмясиндя вя бу щисслярин давам-
лылыьыны артырмагда ушаглара кюмяк эюстярмялидир. Башга сюзля, юз фикринин
дцзэцнлцйцня инамын йолу шцбщяляри арадан галдырмагдыр; ъясарятин йолу
горхаглыьа цстцн эялмякдир; мящяббятин ачары щяйатда растлашдыьымыз
ейбяъярликляря нифрят етмяк баъарыьындадыр вя с.
Ушаьын мцхтялиф инкишаф мярщялясиндя сярбястлийя мейли иля йашлы-
ларын щимайядарлыьы арасында уйьунсузлуглар
мцхтялиф ъцр тязащцр
едир. Мясялян, 2-3 йашлы ушаьын ялиндян тутуб йеридяндя «юзцм-юзцм»
дейир. Йахуд, сярбястлийя ъан атан йенийетмя габарыг ифадя олунан
щяр ъцр щимайядарлыьа гаршы наразылыьыны бцрузя верир. Бу ъцр уйьун-
сузлуглар дцзэцн педагожи рящбярлик сайясиндя асанлыгла щялл едилир.
Беля рящбярлийин олмадыьы шяраитдя ушагда тярслик баш галдырыр, онун
ясябилийи артыр; интизамсызлыьа йол ачылыр; мяктяб вя аиля мцщитинин
тяляблярини баша дцшмяйян ушаьын сярбястлийя мейлини вя мотивляр
мцбаризясиндя цзя чыхан ирадя зяифлийини дя бунун цстцня эялсяк,
тялим-тярбийя ишиндя ортайа чыхан чятинликлярин дяряъяси айдын олур. Бу
ъцр фактлары цмумиляшдирян Милли педагоэика педагожи просесин дахили
зиддиййятляриня беля тяриф верир:
педагожи просес цнсцрляринин тясири иля
шаэирд психолоэийсында йаранан вя щялли мцмкцн олан уйьунсузлуглар
онун дахили зиддиййятляридир.
53
Защири зиддиййятлярдя олдуьу кими, дахили зиддиййятлярин вахтында
дуйулмасы вя арадан галдырылмасы цчцн тядбирляр эюрмяк педагожи
просесин сявиййясини йцксялдир. Бу, мцяллимин вя йа тярбийячинин йцк-
сяк педагожи усталыьа малик олдуьуну эюстярян ваъиб мейарлардан
биридир.
Педагожи просесдяки зиддиййятлярин арадан галдырылмасында гану-
науйьунлуглар олдуьу мцяййян едилмишдир.
Do'stlaringiz bilan baham: