Nurullayeva gulshan sunnatullayevna bitiruv malakaviy

LAFZIY    BADIIY  SAN‟ARLAR

.  ―Funun  ul-balog‗a‖  risolasida  lafziy  san‘atlar 

har  biri  mustaqil  holatda  25  tani  tashkil  qiladi.  Biroq  ularning  aksariyati  ichki 

turlariga  ham  egaki,  barchasi  hisobga  olinsa,  jami  53  san‘at  turini  tashkil  etadi. 

Ichki  guruhlarga  ega  lafziy  san‘atlar: ular  6  ta  –  at-tajnisot, al-maqlubot, radd-ul-

ajz alas sadr, al-hashviyot, al-ishjo, as-sehr-ul-hilol. Bularda ham farqlilik mavjud 

bo‗lib, 4 san‘atning turlari alohida nomlangan va 2 san‘at turlari nomlanmagan:   

1. 

At-tajnisot  7  turga  ega:  tajnisi  tom,  al-tajnisuz-zoyid,  al-tajnis-un-noqis,  al-

tajnis-ul-murakkab, al-tajnis-ul-mukarrar, al-tajnis-ul-mutarraf, al-tajnis-ul-xat.   

2. 

Al-maqlubot  4  turga  ega:  al-maqlubul-ba‘z,  al-maqlubul-kull,  al-maqlubul-

mujannah, al-maqlubi mustaviy. 

3. 

Radd-ul-ajz  alas  sadr  6  turli.  Biroq  ularning  har  biriga  nom  berilmagan, 

turlar ―avvalg‗i nav‘i‖, ―ikkinchi nav‘i‖ tarzida izohlanadi.  

4. 

Al-hashviyot  3  turga  ega:  al-hashvul-malih,  al-hashvul-qabih,  al-hashvul-

mutavassit. 

---

 

 

 

13 

 

5. 

Al-ishjo  3  turga  ega:  saj‘-ul-muvozana,  al-saj‘-ul-mutavoziy,  al-saj‘a-ut-

tarafa. 

6. 

As-sehr-ul-hilol 2 turga ega bo‗lib, turlar nomlanmagan. 

Quyida  risoladagi  ba‘zi  lafziy  san‘atlar  va  ularning  izohi  bilan  tanishtirishga 

harakat qilamiz: