Нурланиш пирометрлари

Тўлиқ нурланиш (радиацион) пирометрлари
Радиацион пирометрлар (тўлиқ нурланиш пирометрлари) қиздирилган жисмнинг ҳароратини ўлчашга мўлжалланган. Пирометр оптик тизим (линза, ойна) билан таъминланган. Бу тизим жисмдан чиққан нурларни митти термобатарея, қаршилик термометри ва ярим ўтказгичли термоқаршиликлардан иборат ўзгартгичга тўплайди. Ўлчаш асбоблари сифатида милливольтметр, автоматик потенциометр ва мувозанатлаштирилган кўприклардан фойдаланилади.

2.27 – расм. Радиaцион пирометрнинг принципиал схемаси.
2.27- расмда термобатареяли радиацион пирометрнинг принципиал схемаси кўрсатилган. Пирометр объектив линза 1 ва окулярли телескоп 2 дан иборат. Нурланиш манбаидан чиққан нурларнинг йўлида чекловчи диафрагма 3 ўрнатилган, объектив линза фокусида эса термобатарея 4 жойлашган. Окуляр линза олдига кўзни муҳофаза қилувчи рангли шиша 5 қўйилган. Термобатареяда тўпланган нурлар уни қиздира бошлайди ва нурланишнинг тўлиқ энергиясига мутаносиб бўлган ЭЮК пайдо бўлади. Бу ЭЮК милливольтметр билан ўлчанади.
100° дан 4000° гача ҳароратни ўлчайдиган радиацион пирометрларнинг турли тузилишлари мавжуд бўлиб, улар ўзларининг оптик тизими, терможуфтларни улаш схемаси ва бошқа элементлари билан фарқ қилади. Ўзгарткичлари қаршилик термометридан иборат бўлган баъзи радиацион пирометрларга нисбатан кичик, масалан, 20°С дан 100°С гача ҳароратларни ўлчай олади. Ўзгартгич қабул қиладиган нурлар энергиясини аниқ ҳисобга олиш жуда қийин. Чунки ўзгарткич ва атроф муҳит ўртасида ўзароисс иқлик алмашуви мавжуд. Шунинг учун, асбоб ҳисобга олиб бўлмайдиган хатоларга йўл қўйиши табиий.
Лекин шу камчиликларга қарамай, радиацион пирометрлар саноатда жуда кенг қўлланилади. Пирометрларнинг кўрсатишларини масофага узатиш ёки автоматик равишда ёзиб олиш ва улар ёрдамида ҳароратни ростлаш мумкин. 2500°С гача ҳароратни ўлчашда пирометр кўрсатишларининг хатоси ±1,5%, 2500°С дан ортиқ ҳароратни ўлчаганда эса ±2,5% дан ошмайди.
Сериялаб чиқарилаётган АПИР-С туридаги тўлиқ нурланиш пирометрлари ҳароратни 30 дан 2500°С гача бўлган оралиқда ўлчашга мўлжалланган. Махсус тайёрланган пиро­метрлар—100 дан +3500°С гача ҳароратлар оралиғида қўлланилади.

Aim.uz