Nuraliyev g ‘ olibjon

---

TASVIRIY SO‘ZLAR ABDULLA ORIPOVNING “HANGOMA” 

SHE’RIDA SEMANTIK-STILISTIK VOSITA SIFATIDA

                                                         

Nuraliyev G

‘

olibjon 

Mutaxassislik: 5A120102-Lingvistika (o‘zbek tili) 2-bosqich 

Tasviriy so‘zlar turkiy tillarida, xususan, o‘zbek tilida juda ko‘p bo‘lib, ular 

barcha gap bo‘laklari vazifasida kela oladi. So‘zlashuv uslubida ko‘p ishlatilsa-da, 

qolgan  barcha  uslublarda  ham  qo‘llaniladi.  Tasviriy  so‘zlarning  boshqa  so‘z 

turkumlaridan yasalmasligi, tasviriy so‘zlardan esa har xil girammatik usullar bilan 

boshqa  so‘z  turkumlarining  (ayniqsa  ot  va  fe’llar)  yasalishi  ilmiy  adabiyotlarda 

aytib o‘tilgan.

1

 

Tasviriy  so‘zlarninig  semantikasi  juda  rang-barang,  shu  bilan  birga  ularni 

tekshirish juda qiyin hamdir. Tilshunoslikda tasviriy so‘zlar tovushga taqlid so‘zlar 

va obrazli so‘zlar deb ikki katta guruppaga ajratilib, turli xil terminlar bilan atalib 

kelinadi.

2

  Tovushga  taqlid  so‘zlar  eshitish  bilan,  obrazli  so‘zlar  ko‘rish  bilan 

aloqadordir, yani tovushga taqlid so‘z ifodalagan tovushni faqat eshitish mumkin. 

Obrazli  so‘z  ifodalagan  holat,  harakatni  faqat  ko‘rish  mumkin.

3

  Quyida 

A.Oripovning “Hangoma” she’rida qo‘llanilgan tovushga va harakat-holatga taqlid 

so‘zlarni ko‘rib chiqmiz: 

Qor-chi,  hamon  yog‘ardi,  Yog‘ar  edi