Nukus davlat pedagogika instituti "kelishilgan"

Genetika hám evolyutsion táliymat páni boyınsha 
Genetika hám selekciya tiykarları. Genetika pániniń predmeti. Násillik hám 
ózgeriwsheńlik haqqındaǵı túsinikler, G.Mendel tárepinen násillik nızamlıqlarınıń 
ashılıwı, bul nızamlıqlardıń G.Friz, K. Korrens hám K. Chermaklar tárepinen qayta 
ashılıwı, G.de Frizdiń mutacion teoriyası, T. Morgannıń xromosoma teoriyasınıń 
dóretiliwi, 
N.İ.Vavilov., 
İ.V.Michurin, 
A.D.Dadabaev., 
J.A.Musaev., 
E.X.Turaxulov hám t.b. miynetleri. Násilliktiń kletkalıq hám molekulyar birligi, 
monogibridli, digibridli, polligibridli shaǵılıstırıwlar, jınıstıń genetikalıq jaqtan 
belgileniwi, belgilerdiń birikken halda násilleniwi yaǵnıy Krossingover qubılısı, 
yadroǵa baylanıssız násilleniwi, násillik hám mutacion ózgeriwsheńlik, gen hám 
onıń quramı, genetikalıq processtiń molekulyar mexanizmleri, gen injeneriyası, 
selekciyanıń genetikalıq tiykarları. Evolyucion teoriyanıń mazmunı, wazıypaları. 
Evolyucion processti dálillewdiń tiykarǵı usılları pálentologiya, morfologiya, 
embriologiya, ekologiya, genetika, biogeografiya haqqında túsinik. Evolyucion 
pikirlerdiń payda bolıwı hám evolyucion talimattıń tiykarın salıwshı alımlardıń 
miynetleriniń nátiyjeleri. Ch. Darvinge shekemgi hám Darvinnen sońǵı 
evolyuciyalıq teoriyanıń rawajlanıwı. Ekologiya haqkında túsinik. Tiykarǵı 
ekologiyalıq faktorlar hám onıń qorshagan ortalıqqa tásiri. Suw ekologiyalıq 
faktor. Edafikalıq hám orografikalıq faktorlar. Hawa atmosferasınıń pataslanıw 
jolları. Populyaciyalıq ekologiya. 
Tábiyattı qorǵaw. Tiykarǵı tábiyiy qorǵalatugın orınlar. Mámleketlik 
qorıqxanalar, zakaznikler. Ekologiyalıq mashqalalar. Aral teńiziniń qurıwı dúnya 
júzilik mashqala. Tiri organizmlerdiń tirishilik formaların hám qorshaǵan ortalıqtı 
Biologiyanı oqıtıw metodikası páni boyınsha
Ózbekstan Republikasi «Tálim haqqındagı nızamı hám kadrlar tayarlaw
milliy dástúri» úzliksiz ilmiy mazmunı ilimiy názeriy obekti hám izertlew
metodlari. Biologiyalıq tálimning roli, barkamol shaxstı tárbiyalawda úlesi. 
Oqıwshılardıń biologiyadan MTS hám oqıw dástúrleri tiykarında tiykarǵı 
biologiyalıq túsinikler, jetekshi pikirler, ilimiy biliw usılları, ekologiyalıq, 

---

33 
estetikalıq, gigienalıq tárbiyalaw. Orta Aziya ilimpazlarınıń tábiyat haqqındaǵı, 
tábiyiy pánlerdi oqıtıwdaǵı pikirleri (Xorazmiy, Beruniy, Farǵoniy, İbn Sino, Amir 
Temur). 
Biologiyanı oqıtıw metodikasınıń rawajlanıw tariyxı. tábiyattanıwdı oqıtıwdı 
rawajlandırıwǵa úles qosqan dúnya metodistler ideyaları. 
Biologiyanı oqıtıwda qoyılatuǵın zamanagóy talaplar. Orta tálim 
mektepleriniń 
biologiya 
tálimi 
koncepciyasi. 
Biologiyanı 
oqıtıwda 
paydalanılatuǵın metodlar hám usıllar. Metodlar klassifikaciyası, reproduktiv 
metodlar, awızeki kórgizbeli metodlar. 
Biologiyanı oqıtıwdıń aktiv metodları. Mashqalalı izleniw (sáwbet, pikir, 
gúrriń, lekciya). Didaktik oyın, oqıw basekeleri. Awızeki hám jazba qadaǵalaw. 
EEMnıń qadaǵalaw dástúrleri. Biologiyanı oqıtıw usılları quralları, túrleri, tábiyiy 
tiri obektler, (gerbariy, kollekciya, preparatlar, mikropreparatlar, sxemalar, 
mulyajlar, diafilmler, multimediyalar), paydalanıw jolları. 
Biologiya sabaq-oqıw islerin shólkemlestiriwdiń tiykarǵı kórinisi, lekciya, 
seminar, mashqalalı, modulli, didaktik oyın, laboratoriya sabaqları. Biologiyadan 
jıllıq-kalendar reje dúziw. Biologiyanı oqıtıwda zamanagóy pedagogikalıq hám
axborot texnologiyalarınan paydalanıw. Biologiyadan sabaqtan tısqarı jumıslar. 
Biologiyalıq ekskursiyalardı shólkemlestiriw hám ótkeriw. Biologiyadan klasstan
tısqarı jumıslar. Biologiyalıq dógerekler. 
Biologiyanı oqıtıwda tálim tárbiyanıń baylanıslılıǵı. Biologiyanı oqıtıwda 
oqıwshılardıń ádeplilik, watan súyiwshilik, ekologiyalıq, estetik, ruwxıy tárbiyalaw 
máseleleri. Jerde tirishiliktiń payda bolıwı. Tirishilik túsinigi, tiykarǵı teoriyalar. 
Ekologiya tiykarları, ekologiya páni, onıń wazıypaları hám úyreniw usılları. 
Biologiyadan fakultativ jumıslar.