Нукус 2015 Қорақалпоғистон республикаси халқ таълими вазирлиги к. Убайдуллаев номидаги Республика педагог

 
▘
Ўспиринга ҳиссиётлар ҳақида гапирмоқчи эканлигингизни кўрса-
тинг, бундай ҳис-туйғулар учун уни айбламанг.
 
▘
Ўспиринга можароли вазиятни тўла таҳлил қилишида ёрдам бе-
ринг, кучли стресс унга вазиятнинг асл ҳолатини кўришига халақит 
бераётганлигини тушунтиринг. Унга билдирмаган ҳолда бирор 
ечимни ўртага ташлаб, шу ечимни топишига йуналтиринг.
 
▘
Стрессни ечишида ёрдам берадиган инсонлар ёки жойларни топи-
шига ёрдам беринг. Имкон кадар босимни сусайтиришга ҳаракат 
қилинг.
 
▘
Ўспиринга тушунтиринг, мавжуд ҳиссиёти бутун умр давом 
этмайди.
Кучли руҳий изтиробларни бошидан кечираётган ўспиринга унинг 
учун аҳамиятли бўлган инсонлар томонидан ўз вақтида кўрсатил-
ган психологик ёрдам 90 фоиз ҳолатда вазиятнинг ижобий томонга 
ўзгаришига олиб келади! 

---

__
Таълим муассасаларида суициднинг психопрофилактик чора-тадбирларини ташкил этиш
44
О
ила инсон тарбияси ва шаклланишида алоҳида ижтимоий психо-
логик аҳамиятга эга бўлган жамият бўғинидир. Суицидал хавфга 
оилада онанинг ишлаши ёки ишламаслиги, она ишлайди, ота эса 
ҳозирда “вақтинча” ишламайди. Аёллар оилавий ҳаётдаги она ва 
уй бекаси фаолиятини, оилани моддий таъминоти, касбий соҳадаги 
фаолияти билан мутаносибликда олиб бормоқдалар. Бу эса онанинг 
фарзандалари билан ўзаро мулоқот қилиши вақтини чегаралананиши-
га олиб келади. “Сиз ўз фарзандингизни бугун нима қизиқтиришини, 
бугун нима ишлар билан банд бўлганини биласиз-ми,эртанги кунги 
режалари ҳақида қизиқдингизми? Ўқишдаги ўзлаштириши қай ахвол-
да? Деган саволлармизга тўла жавоб бериша олмадилар 
Оила ота-оналарнинг зарарли одатлари борасида биз томони-
миздан ўрганилган тўлиқ оилаларнинг шахарда истиқомат қил-
ганларнинг 12,4% нотўлиқ оилаларнинг 32% оилада алькоголь ва 
гиёҳванд моддаларни истеъмол қилганлар. 
Юқоридаги барча салбий омиллар натижаси оилада салбий психоло-
гик муносабатлар ва кўплаб низоли вазиятлар келиб чиқиши билан 
характерланади.
Шунингдек оилада ота-оналарнинг бошқа никоҳларидан туғилган фар-
зандлар ва ота-оналар муносабатлари ўртасида ҳам низоли вазиятлар 
ўсмир руҳиятидаги инқироз ҳолатларни чуқурлашувига олиб келиши 
мумкинлиги аниқланди.
Нотўлиқ оилалардаги ота -оналар билан суҳбатларни ташкил қил-
ганда “ота-оналар фарзандлари содир этган суицидал уринишлар 
сабабларини гўёки, “эшитмайдилар”. Ота-оналар ўзларининг ҳаётидан 
нолишлар, фарзандалари учун эрта тонгдан то кечга қадар тинмай 
ишлашлари ёки фарзандалари ҳамма нарсага эга эканликларини , 
баъзи ҳолларда кўзларида ёш билан таъкидлайдилар.