Nukleuslar Tosh qurollari va ularni yasagan qadimgi odamlar Tosh cho’qmorlarning vazifasi

Xulosa qilib aytadigan bo`lsak, Kanzining toshdan qurol yasashi va Olduvay qurollari yashovchilar o`rtasidagi farqlarning mavjudligi ilk odamlar bu davrga kelib primatlardan ajralganligini anglatadi.

Tosh qurollarni kimlar yasagan?
2,6 dan 1,5 mln. yil oraqlig`idagi davrda gumonoidlarning bir nechta turlari (Homo va avstralopeteklar) bir vaqtning o`zida yashaganlar. U holda ilk tosh qurollarni ulardan qaysi birlari yasaganlar yoki har ikkalasi yasaganmi degan savol tug`iladi. Bundan 1 mln yil o`tib Homo mavjud bo`lgan davrdagi mehnat qurollari texnologiyalari Olduvay texnologiyasi bilan bir xil edi. Shu bois ilk mehnat qurollari Homoga tegishli deb aytishimiz mumkin. Nyu-York Davlat Universiteti tadqiqodchisi Randall Susman avstralopiteklar ham soda mehnat qurollari yasashda manipulyativ potensialga ega bo`lgan deb hisoblaydi. U bunda Janubiy Afrikadagi Svartkrans g`oridan topilgan barmoq suyaklari anatomiyasini isbot qilib ko`rsatadi. Bu g`ordagi suyaklar va tosh qurollar 1,8 mln yosh deb baholanadi.kitingi batafsil tadqiqodlar bosh barmoq siqishga moslashganligi tosh qurollarni yasay olganligidan dalolat beradi. Svartkransdagi tosh qotgan bosh barmoq va barmoq uchi suyaklari mehnat qurollarini ushlashga moslashganligini bildiradi. Susman ilk avstalopiteklar tosh qurollar yasay olish qobilyatiga ega bo`lmaganlar, aksincha keyingi turlar, jumladan ilk Homo bunday ishga qobilyatli bo`lgan degan xulosaga keldi.
Ashel davri tosh to`qmoqlari vazifasi.
Ashel davri tosh kesgichlari maxsuslargan qurol ekanligi ilgaridanoq ma`lum edi. Bu qurollar disksimon hom ashyodan sindirib olish bilan yasalgan. Ulardan o`ta qalin terining shilib olish uchun mo`ljallangan degan taxminiy gepotezalar ham mavjud. Indiana universiteti arxeologi Nikolas Tot amaliy tajriba asosida tosh kesgichlar hatto filning terisini ham shilishi mumkinligini aniqlagan. Chikagodagi Illinoys Universiteti tadqiqodchisi Lourens Kili tosh keskichlardan go`shtdan tortib to daraxt kesishgacha bo`lgan ishlarda foydalanilganligini isbotlovchi tadqiqodlar o`tkazgan. Bundan 300-200 ming yillar ilgari Yevroosiyo mintaqasida ashel texnologiyalari yashash tugadi. Olduvay va ashel davrlari 1 mln yillar davom etdi. Ashelning tugashi ilk paleolitning ham tugashiga mos bo`lib, o`rta tosh davrining boshlanishiga asos bo`ldi. Mazkur davr 300-40 ming yilliklarda davom etib, ko`plab qurollarning yaratilishi bilan bog`liq. Faqatgina so`ngi tosh davridagina mehnat qurollarida innovasion o`zgarishlar bo`ldi.