Nordon gazlarni tozalashda aminli absorbentlarni taqqoslash orqali ularning selektivligini aniqlash

2.3. Gaz tarkibidagi namlik miqdorini aniqlash

Hozirgi paytda yuqorida keltirilgan hamma mahsulotlarga ham sifat ko‘rsatkichlari standartlar va texnik talablar ko‘rinishida ishlab chiqilgani yo‘q. Ishlab chiqilgan standartlar ham 5 yil muddatga ishlab chiqilgan. Standartlar muddati tugagandan so‘ng texnika va texnologiyalarning rivojlanishi tayyorlanayotgan gaz mahsuloti sifatiga yangi, yanada qattiqroq talablarni qo‘llash imkoniyatini beradi. Texnik talablar esa chegaralangan sondagi korxonalarning mahsulot beruvchi va iste’molchilar o‘rtasida o‘rnatilgan shartnomalar asosida istalgan muddatga tuziladi. Tovar gaz mahsulotlariga sifat ko‘rsatkichlari tomonlarning o‘zaro kelishuvi natijasida o‘zgartirilishi mumkin.

Tovar gaz mahsulotlari sifat ko‘rsatkichlari o‘rnatilishining asosiy prinsiplari ularni ishlab chiqarish va iste’mol qilish sharoitlarida nazorat qilish imkoniyatlaridan kelib chiqadi. Gaz va boshqa mahsulotlarning sifat ko‘rsatkichlari sifatida talablarning o‘rnatilishi gaz tayyorlash tizimida qo‘llaniladigan texnika va texnologiyalarning qo‘llanilish darajasi va gazning iste’mol xossalaridan kelib chiqadi. Masalan, agar tovar gaz tarkibida oltingugurtli birikmalarning umumiy miqdori 20 mg/m dan yuqori bo‘lmasligi talab qilinsa, bu holat vaqtinchalik konni ishlatish sharoitdan kelib chiqqan holda o‘rnatiladi.

Gaz bosimining pasayishi bilan har qanday sharoitlarda ham gazning namlikni saqlash turg‘unligi oshib boradi. Agar gazni tashishda izotermik jarayon ta’minlanilsa uning harakati davomida gaz suv bug‘lari bilan to‘yinmagan holatdaligicha qoladi. Shuning uchun kompressorlar orasidagi masofalarda izotermik jarayon orqali gaz gidratlari hosil bo‘lishi oldi olinishi bosimning quvur uzunligi bo‘yicha kamayishi hisobiga saqlanib turishi mumkin.

Quvurda gaz bosimining kamayishi bilan gaz gidratlari hosil bo‘lish harorati pasayadi. Shuning uchun gaz tashishning izotermik jarayonida gaz gidratlari hosil bo‘lishi ehtimolliklar quvur boshlang‘ich qismida yuqori bo‘ladi. Lekin amaliyotda izotermik gaz tashish gaz quvurlari alohida qismlaridagina bo‘ladi. Quvurning atorof muhit bilan issiqlik almashinuvi va gaz drossellanishi natijasida uning harorati o‘zgarishlari sodir bo‘ladi. Namlik bo‘yicha gazning maksimal ruxsat etilgan shudring nuqtasi gazning gaz quvurlarida sovuydigan eng kichik haroratidir. Gaz namligining bosim va haroratga bog‘liqligi 2.1.- jadvalda keltirilgan.

2.1.-jadval