Noorganik va analitik kimyo

NaCl ning standart eritmasini tayyorlash. Eritma tayyorlash uchun kimyoviy toza NaCl tuzidan foydalanildi. NaCl ning ekvivalent molyar massasi uning molyar massasiga, ya’ni 58,44 g ga teng. 100 ml 0,05 M eritma tayyorlash uchun kerak bo’ladigan NaCl tortimining massasi:

m(NaCl)  ^{0,05 58,44 100}  0,2922 g 1000
Analitik tarozida hisoblanganiga yaqin tortim olindi, uni sig’imi 100 ml li o’lchov kolbasiga o’tkazib, eritildi, kolbaning belgisiga qadar distillangan suv bilan to’ldiridi. Tayyorlangan standart eritmaning titri va ekvivalent molyar konsentratsiyasini hisoblandi

3. 
   ^AgNO3 ^{eritmasining ekvivalent molyar konsentratsiyasi va titrini} aniqlash. Tozalab yuvilgan byuretka kumush nitrat eritmasi bilan chayib tashlandi, shundan so’ng unga AgNO₃ eritmasi bilan to’ldirildi va byuretka titrlash uchun tayyorlandi. Sig’imi 10 ml bo’lgan toza pipetka natriy xlorid eritmasi bilan chayib tashlandi va NaCl eritmasidan 10,00 ml o’lchab olib konussimon kolbaga solindi, so’ngra 2-3 tomchi (0,5 ml) K₂CrO₄ eritmasi qo’shildi. Ana shundan so’ng aralashmaning sariq rangi kumush nitratning ortiqcha bitta tomchisidan qizil- qo’ng’ir rangga o’tguncha titrlandi. AgNO₃ eritmasining oxirgi tomchilari sekin, suyuqlikni qattiq chayqatib turgan holda qo’shiladi. Titrlash 3 marta takrorlandi va hisoblash uchun AgNO₃ eritmasi hajmining o’rtacha arifmetik qiymati olindi.
   

Cho’ktirish metodi. Argentometriya hisoboti

1. 
   100 ml 0,005 M NaCl eritmasini tayyorlash.
   

Soat oynasining NaCl bilan massasi 12,5681 g Soat oynasining massasi 12,2757 g
NaCl ning tortimi 0,2924 g

2. 
   NaCl eritmasining titrini hisoblash:
   

T (NaCl) 
tortim
V (kolba hajmi)
 ^0,2924  0,002924 g/ml
100

3. 
   NaCl eritmasining ekvivalent molyar konsentratsiyasini hisoblash:
   

_{С(NaCl) } T(NaCl) 1000 _ 0,0029241000 _{ 0,05003 mol/l}
M (NaCl) 58,44

3. 
   AgNO₃ eritmasining ekvivalent molyar konsentratsiyasini va titrini aniqlash.
   

Titr-lash	V (NaCl), Ml	C (NaCl) mol/l	^V^(AgNO3^) Ml	^C^(AgNO3^) mol/l	^T^(AgNO3^), g/ml	Indikator 5% li ^K2^CrO4
1.	10,00	0,05003	9,9			0,5
2.	10,00	0,05003	10	0,0504	0,00856	0,5
3.	10,00	0,05003	9,9			0,5
			_ V =9,93

С(AgNO
)  ^{10  0,05003}  0,0504 mol/l
³ 9,93

K  ^0,0504  1,008; C(AgNO₃)_amal = K∙ C(AgNO₃)_nazar=1,008*0,05=0,0504
0,05

T (AgNO
_{) } ^{M (AgNO 3 )  C(AgNO 3 )} _ 169,89* 0,0504 _{ 0,00856}
g/ml

³ 1000
1000

Eritmadagi osh tuzi miqdorini aniqlash( Mor usuli)

O’qituvchidan kontrol vazifa sifatida 100 ml sig’imli o’lchov kolbasida olingan osh tuzi eritmasining hajmi distillangan suv bilan kolbaning belgisigacha yetkazildi. Kolba probka bilan berkitilib, yaxshilab aralashtirildi. Pipetka yordamida nazorat eritmadan 10,00 ml olib konussimon kolbaga solib, so’ngra 0,5 ml K₂CrO₄ eritmasi qo’shidi. Kumush nitratning ishchi eritmasi bilan aralashmaning sariq rangi qizil-qo’ng’ir tusga o’tguncha titrlandi. Titrlashni 3 marta takrorlandi va hisoblash uchun AgNO₃ eritmasi hajmining o’rtacha arifmetik qiymatini olindi.

3. 
   100 ml eritmadagi NaCl massasini aniqlash
   

Titr- lash	V (NaCl), ml	^C^(AgNO3^) ml	^V^(AgNO3^) Ml	C (NaCl) mol/l	^M^(AgNO3^), g	ω (NaCl) %	Indikator 5% li ^K2^CrO4
1.	10,00	0,0504	10,2				0,5
2.	10,00	0,0504	10,3	0,0492	169,89	0,984	0,5
3.	10,00	0,0504	10,2				0,5
			_ V =10,23	0,0492	169,89	0,984

1-usul. 100 ml eritmadagi NaCl massasini hisoblaymiz:
_
С(NaCl)  ^{10 0,0504}  0,0492 mol/l
10,23
m(NaCl )  ^{0,0492 58,4410}  0,0287 g 1000
2 usul. T (AgNO₃/NaCl) ni hisoblaymiz

T (AgNO
/NaCl)  ^{0,0504 58,44}  0,00294g/ml
³ 1000

100 ml eritmadagi NaCl massasini hisoblaymiz:
_
m (NaCl) = T (AgNO₃/NaCl)· V ( AgNO₃)·10 g=0,00294*10=0,0294

_{K } C(NaCl)_amal
C(NaCl)_nazar
 ^0,0492  0,984
0,05

C(NaCl)_amal = K∙ C(NaCl)_nazar=0,984*0,05=0,0492

XULOSA

Olingan natijalarga asosan quyidagi xulosalarga kelindi:

1. 
   Ikkinchi analitik guruhiga kislorodsiz kislotalarning anionlari: xlorid–Cl^-, bromid-Br^-, yodid– I^- , va sulfid–S^2- anionlari kiradi. Bundan tashqari rodanid- CNS^-, ferrotsianid ion– [Fe(CN)]^4-, ferritsianid ion– [Fe(CN)]^3-, tsianid ion-SN^-, bromat ion – BrO^3- yodat ion – IO^3-, gipoxlorit ion – ClO^- ham 2-guruh anionlariga kiradi.
   
2. 
   Ikkinchi guruh anionlarining kumush bilan hosil qilgan tuzlari suvda va suyultirilgan nitrat kislotada erimaydi. Ikkinchi guruh anionlariga nitrat kislota qo`shilgan AgNO₃ kumush nitrat eritmasi guruh reaktividir.
   
3. 
   Birinchi guruh anionlarining ko`pchiligi ham kumush nitrat bilan suvda erimaydigan tuzlar hosil qiladi, lekin ularning hammasi nitrat kislotada eriydi va ikkinchi guruh anionlarini topishga halaqit bermaydi. Ikkinchi guruh anionlarining bariyli tuzlari birinchi guruh anionlarining tuzlaridan farqli o`laroq suvda eriydi, shuning uchun bariy xlorid ikkinchi guruh anionlari bilan cho`kma hosil qilmaydi. Ikkinchi guruh anionlariga yuqoridagi ko`rsatilgan anionlardan tashqari, selenid – Se^2-, tellurid –Te^2- , nitrid – N^3- , arsenid – As^3-, kabi anionlar ham kiradi.
   
4. 
   Xlorid ioni sifat analizi natijalari hisoblandi. Miqdoriy analiz natijalari Mor usulida topildi. Namunadagi tuzning tozaligi 0,984 yoki 98,4% ligi aniqlandi.
   

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   I.A. Karimov I.A. “Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari” Toshkent “O’zbekiston” 2009.
   
2. 
   Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz.-Toshkent: “O`zbekiston” NMIU, 2017.-488b
   
3. 
   Fayzullaev O. Analitik kimyo asoslari. Toshkent, A.Qodiriy nashriyoti. 2003, 444 b.
   
4. 
   Fayzullaev O. Analitik kimyo. Toshkent, «Yangi asr avlodi», 2006, 488 b.
   
5. 
   Fayzullaev O. Turabov N., Ro’ziev E., Quvatov A., Muhamadiev N. Analitik kimyo. Laboratoriya mashg’ulotlari. Toshkent, «Yangi asr avlodi», 2006, 448 b.
   
6. 
   Vasilev V.P. Analiticheskaya ximiya. M.: Vыsshaya shkola, 1989, V 2 kn.
   
7. 
   Pilipenko A.T., Pyatniskiy I.V. Analiticheskaya ximiya. V 2 t. M.: Ximiya 1990
   
8. 
   Vasilev V.P. Analiticheskaya ximiya. M.: Vыsshaya shkola, 1989, V 2 kn.
   
9. 
   Pilipenko A.T., Pyatniskiy I.V. Analiticheskaya ximiya. V 2 t. M.: Ximiya 1990 10.Vasilev V.P.Analitik kimyo. 1-qism.Toshkent: O‘zbekiston.1999,337 b. 10.Zolotov Yu.A., Doroxova Ye.N., Fadeeva V.I. Osnovы analiticheskoy ximii: Ucheb. posob. M.: Vыsshaya shkola, V 2 kn. Metodы ximicheskogo analiza. M.: Vыsщaya shkola.1999, 324 s.
   

11. 
    Yanson E.Yu. Teoreticheskie osnovы analiticheskoy ximii: Uchebnoe posobie. M.: Vыsshaya shkola. 1987, 261 s.
    
12. 
    Alekseev V.N. Kurs kachestvennogo ximicheskogo polumikroanaliza. M.:Ximiya, 1973, 584 c.
    
13. 
    Zolotov Yu.A., Doroxova Ye.N., Fadeeva V.I. i dr. Osnovы analiticheskoy ximii: Ucheb. posob. M.: Vыsshaya shkola, V 2 kn. Kn.1. 1999, 352 s. 14.Bonchev P.R. Vvedenie v analiticheskuyu ximiyu. L.: Ximiya, 1978. 496 s. 15.Tolipov Sh.T., Xusainov X. Analitik kimyodan masalalar to‘plami. Toshkent. O‘qituvchi, 1983.
    

16.Alekseev V.N. Kolichestvennыy analiz: Uchebn. M.: Ximiya, 1972, 504 s. 17.Krukovskaya Ye.L. Kislotno-osnovnoe ravnovesie v vodnыx rastvorax. Tashkent. Izd-vo TashGU. 1980
18.Kreshkov A.P. Osnovы analiticheskoy ximii. V 3-x tomax. M.: «Ximiya», 1977 19.Skug D., Uest D. Osnovы analiticheskoy ximii. V 2-x tomax M.: «Mir», 1979 20.Frits Dj., Shenk G. Kolichestvennыy analiz. M.: «Mir», 1978

21. 
    Gilmanshina S.I., Osnovы analiticheskoy ximii. Piter. 2006, 223 str. 22.Xaritonov Yu.Ya. Analiticheskaya ximiya. Analitika. Obщie teoreticheskie osnovы. Kachestvennыy analiz. Kn.1, M.: Vыsщaya shkola. 2001. 615 str.
    

Elektron manbalar

1. 
   http/www.nuuz.uz.
   
2. 
   http/www.natlib.uz.
   
3. 
   http/www.ziyo.net.uz.
   
4. 
   http/www.Shemport.ru.
   
5. 
   http/www. Shemexpress.fatal.ru.
   
6. 
   http://www.xumuk.ru/.