Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

AMALIY MASHG’ULOT №3
MAVZU: BIRINCHI MONOGIDRAT ABSORBER SIKLNING MODDIY VA ISSIQLIK HISOBLARI

Zamonaviy kontaktli sulfat kislota ishlab chiqarish korxonasining absorbsiyalash bo‘linmasi. Sulfat kislota suyuqligi taqsimlanadigan toidirgichli skrubber - minoralarda ham, barbotaj turidagi jihozlarda ham kislota qatlamidan gaz o‘tadigan joylarda sulfat kislota gazli aralashmadan faqat sulfat angidridni yutadi, gazning qolgan qismi absorberlar orqali o ‘tib atmosferaga chiqib ketadi. Odatda, sulfat angidrid ikkita parallel biriktirilgan: birinchisi - oleumli va ikkinchisi monogidratli absorberlarda yutiladi. Absorbsiya boiinmasining tasviri ko‘rsatilgan. Kontakt bo‘linmasidan chiqadigan gaz oleumli absorber (2) ga tushadi. Sulfat angidridni yutishi natijasida H2S 0 4 hosil bo‘lish reaksiyasining issiqligi hisobiga oleum qiziydi. Qaynoq konsentrlangan oleum absorber (2) dan yig‘gich (7) ga oqib tushadi, u yerda suyultirish uchun oz miqdordagi monogidrat qo‘shiladi. Yig‘gich (7) dan oleum sovitkich (1) orqali absorber (2) ga suyuqlik taqsimlash uchun so‘rib olinadi. Oleumning bir qismi muntazam ravishda omborga yoki kuporos moyi tayyorlashga yuboriladi.

3.1- rasm. Absorbsiya bo’linmasining tasviri:

Oleumli absorber (2) dan chiqadigan gaz 98,3% li sulfat kislota (monogidrat) suyuqligi taqsimlanadigan monogidratli absorber (3) ga keladi. Kislota sulfat angidridni yutishi natijasida qiziydi va uning kondensatsiyalanishi ortadi. Absorber (3) dan monogidrat yig‘gich (6) ga oqib tushadi, u yerda suyultirish uchun quritish minorasidan keladigan kislota yoki suv qo‘shiladi. Qaynoq kislota yig‘gich (6) dan sovitish uchun monogidratli sovitkichga uzatiladi va yana monogidratli absorber (3) ga suyuqlik taqsimlash uchun kelib tushadi. Monogidratning bir qismi muntazam ravishda yig‘gich (7) va quritish minorasiga uzatiladi. Monogidratli absorberdan chiqadigan gazlar ammiakli suv taqsimlanadigan absorberlarga (bisulfitli minoraga) uzatiladi va zararsizlantiruvchi filtrlar orqali yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri atmosferaga chiqarib yuboriladi. Oleumli absorberda S 0 3 barcha miqdorining 70% qismi yutiladi va buning hisobiga monogidratli absorberlarning quvvatini pasaytirishga erishiladi.

Monogidratli (ikkinchi) absorber. Bu absorber ham xuddi quritish minorasi kabi o‘matilgan va 98,3% li sulfat kislota suyuqligi taqsimlanadi. Kislotaning absorberdan o‘tishi paytida sulfat angidridni yutadi, uning konsentratsiyasi 98,7-99% H₂SO₄ gacha ortadi. Monogidrat yig‘gichida kislota suv yoki quritgich kislota bilan boshlang'ich konsentratsiyagacha suyultiriladi va sovitkich orqali yana monogidratli absorberga suyuqlik taqsimlanadi. Monogidratli absorbeming o‘lchami va taqsimlash uchun beriladigan monogidrat miqdori odatda oleumli absorberdagi kabidir yoki undan bir oz kattadir (to'ldirgich yuzasi 1200 m²/t s va suyuqlik taqsimlash zichligi 20 n r/m² s).