Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Qurama (kombinatsiyalangan)usulda suyuq nitrat kislota ishlab chiqarish. Bu usulda ishlovchi qurilma sxemasi 13.2- rasmda berilgan.

13.2-rasm. Qurama usulda 0,4- 1 MPa bosimda suyuq (kuchsiz) nitrat kislota ishlab chiqarish.
1- ammiak bug'lantirgichi; 2- ammiakni tozalash uchun filtr; 3- havoni tozalash uchun filtr; 4- havo kompressori; 5- ammiak qizdirgichi; 6- kontakt apparati; 7- ammiak havo aralashmasini tozalash uchun filtr; 8- platina to‘ri; 9- platinasiz katalizator; 10- utilizatsiya qozoni; 11, 23- suv qizdirgich; 12, 20- havoli sovutkich; 13- gaz yuvgich; 14- absorbsiya kolonnasi; 15- puflash kolonnasi; 16- chiqarib yuboriladigan gaz qizdirgichi; 17- gazlami aralashtirgichi; 18- katalitik tozalash apparati; 19- yoqish qurilmasi; 21- gaz turbinasi; 22- nitroza kompressori.

Kompressorda 0,4 MPa bosimgacha siqilgan va 200°C gacha qizigan havo kontakt apparatining gMlofl orqali o'tib qiziydi va aralashtirgichga borib filtrlangan va qizigan ammiak bilan aralashadi, so‘ngra kontakt apparatining o‘ziga o‘matilgan tozalagichdan o‘tgib tozalangan, havoammiak aralashmasi ikki qavat katalizator (platinali to‘r qavat va uning ostida platinasiz katalizator qavatlari) orqali o ‘tadi. Platinali qavatdan o ‘tgach, filtrlanib platina zarrachalari ushlab qolinadi. Nitroza gazlari (850—880°C) reaktor ichida o ‘matilgan bug‘ qazoni orqali o ‘tadi,keyin suv isitgichdan o ‘tib, o‘z issiqligini yana 180°C gacha pasaytiradi. So‘ngra havo sovutkichlar orqali o‘tib 60°C gacha soviydi va nitroza kislota bilan sug‘orilib turuvchi yuvgichga boradi. Yuvgich ostiga yig‘ilib qolgan 47 % li nitrat kislota adsorberga yuboriladi. Sovugan nitroza gazlari nitroza kompressorida 1,1—1,2 MPa bosimgacha siqiladi va suv qizdirgich, keyin havo sovitgichi orqali o ‘tib sovugach adsorbsion kolonnaga kiradi. Hosil bo‘lgan 60 %li nitrat kislota, puflash kolonnasiga va undan omborxona havzasiga boradi. Puflash kolonnasidan chiqqan nitroza gazlari yuvgichga kirishdan oldin siklga qo‘shiladi. Chiqindi gazlar yuqori bosimda ishlovchi qurilmadagidek parchalab yuboriladi. Bunday qurilmalaming mahsuldorligi 3 marta oshadi.