Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi” fakul­teti t. R. Abdurashidov nomidagi “yuqorimolekulali birikmalar va plastmassalar texnologiyasi” kafedrasi

XOM-ASHYO, MODDALAR VA TAYYOR MAHSULOT TAVSIFI

Kauchuk va ingrediyentlar nomi	100 massa qism kauchukka nisbatan massa qism miqdori	Massa %	Ingrediyent zichligi g/sm^3	Ingrediyent xajmi	Hajm %	1 marta yuklash uchun ingrediyent tortish hisobi kg
SKS-30 ARM	100	53,9	0,96	0,96	65,78	88,31
Oltingugurt	2,5	1,35	2,05	2,05	0,77	2,21
Altaks	1,5	0,81	1,47	1,47	0,64	1,32
Rux oksidi	5	2,69	5,42	5,42	0,58	4,41
Neozon	1	0,54	1,19	1,19	0,53	0,88
Stearin kislotasi	1,50	0,81	0,96	1,56	0,97	1,32
P 803	35	18,87	1,80	19,45	12,25	30,91
K 354	20	10,79	1,82	11	6,93	17,66
Parafin	3	1,62	0,9	3,34	2,10	2,65
Mazut	6	3,23	0,9	6,67	4,20	5,30
Jami	185,50	100	-	158,52	100	163,80

SKMS-30ARKM-15
Umumiy foydalanishga mo’ljallangan kauchuklar ichida keng ko’lamda va katta hajmda ishlab chiqiladigan butadien-metilstirol kauchuklar eng keng tarqalgandir. Bu boshlang’ich monomerlar butadien va metilstirolni olishning osonligi, olinadigan polimer xossalarining bir xilligi va sifatining yaxshiligi, hamda ishlab chiqarish texnologiyasining yo’lga qo’yilganligi bilan tushuntiriladi. Kauchukning asosiy massasi butadien va metilstirolning emulsiya holatidagi sopolimerizastiyasi orqali olinadi. Bu kauchuk asosida olingan rezina aralashmalar asosan oltingugurt ishtirokida vulkanlanadi.
SKMS-30ARKM-15 asosida olingan rezinaga faol qo’shimchalar kiritilganda yuqori mexanik turg’unligini va emirilishga nisbatan yaxshi chidamliligini namoyon qiladi. Bunday kauchuklar asosan shinalar va kabellar sanoatida keng qo’llaniladi, ayniqsa engil shinalarni ishlab chiqarishda, konveyyor lentalar va qo’lqoblar, rezinali poyafzal, poyafzallarning poshnalari va tagcharmlarini ishlab chiqarishda, agressiv muhitlarga chidamli buyumlarni hamda ebonitlarni ishlab chiqarishda qo’llaniladi.
Oltingugurt (vulkanlovchi agent). Oltingugurt S - turli allatrop shaklda namoyon bo’ladigab modda hisoblanadi. Oltingugurt asosan sariq kristalli rombik tizimga ega bo’lgan a - shaklli yoki rombik oltingugurt eng turg’un shakli hisoblanadi. Rombik Oltingugurt S kauchukda yaxshi eruvchan bo’lib, suyuqlanish harorati 112,8 ⁰C, zichligi 2,07 g/sm³. Oltingugurt S molekulasi halqa shakldagi sakkizta atomdan iborat. S- moddalar tarkibida erkin holatdagi bir qancha allatropik shakllarga ega bo’lgan chegaralangan termostatli moddador. Eng ko’p tarqalgan shakli oddiy haroratga chidamli. 2-holatdagi sariq rang romb shaklidagi Kristal holatdagisi bo’lib aktandr ko’rinishga ega.
Rombli s zinchligi 2,07 g/sm^s^ Erish harorati 112,8°c ga teng, u uglerod sulfide va kaichuklard oson eriydi. Sekin sovitilib erigan S B shaklida yoki monomerda to’ladi uzun sariq shakillari bor. Zinchligi: 1,96, t-119. Bu shakildagi S 96 ^T va undan past temperaturada beqaror va asta sekin rombli S formasiga o’tadi. Har xil xossali modefikatsiyalangan rezinani aniqlaganda kristall holatd ava atomlari soni o’zgarmagan, S elementlar malekulasi 8 bog’li halqadan iborat. Buning o’rtacha energiyasi
S-S halqada 64 shakilni hosil qiladi. Bu ozgarish S-ni qizdirib energiyada hosil bo’ladi. 113-160^ eigan S harakatikam holida bo’ladi. Keyinchalik temperaturalari oshgan sari rangi qorayadi va qovishqoqligi ortadi. 170°c ga kelib S ning qovusgqoqligi 2000 marta oshdi. Rezina aralashmalarda S tuqori dispers holatda bo’lishi kerak. Odatda maydalangan S hususiyati (GOST 127-64) texnik tavsifnomalari bo’yich ishlatiladi.