Noorganik kimyo

Kristallik struktura 
Elementlar 
Zich geksogonal joylashuv (ГПУ)   
Kubsimon zich joylashuv (КПУ,  ГЦК) 
Kubsimon hajmi markazlshgan joylasuv  
(ОЦК)   
Kubsimon   (kub P) 
Be,  Cd,  Со,  Mg, Ti,  Zn  
  
Ag,  Al,  Au,  Са,  Cu,  Ni, Pb,  Pt  
Ва,  Сг, Fe,  W, ishqoriq metallar 
 
 
Ро 
 
                                          
2.4.  Politipiya 
       
Metall  ega  bolgan  strukturalar  turlari    (zich  geksagonal  joylasuv  ГПУ  yoki 
kubsimon  zich  joylashuv    ГЦК),    uning  elektron  tuzilishiga  bog’liqd,  atomlar 

---

Anorganik kimyo fanidan majmua
 
 
 
98 
 
orasidagi ikkinchi qavatdagi o’zaro ta’sirga va bog’larnin qoldiq effektiga bog’liq 
bo’ladi. Aslida zich joylashuv ikkita odatdagi politiplardan biriga  A BAB…. yoki  
ABCABC…  Zich joylashuvlar qavati yanada murakkab shaklda  bir-biri bilan 
bog’lanishi  va  cheksiz sondagi joylashuvlar mavjud  bo’lishi mumkin.  
        Kobalt ana shunday murakkab politipiyaga misol bo’la oladi. 500
К  da  u  
kubsimon zich joylashuvga ega, lekin sovutilganda fazalar o’zgarishi  amalga 
oshadi. Olingan struktura tasodofiy bog’langan  (ABACBABABC….) zich 
joylasuv qavatlaridan iborat. Kobaltning ba’zi namunalarida (shunngrek SiC da 
ham) politipiya tasodifiy emas , ketma-ketlik bir necha yuz qavatdan song 
takrorlanadi.  Bu hodisani valent kuchlar ta’sirida tushuntirish qiyin. Uzoq davrli 
takrorlanish sababi kristallarning spiralsimon  o’sishi  oqibatida uyzaga kelishi 
mumkin,  spiralning bir necha uyz aylanishi ketma-ket takrorlanadi. Zich 
joylashgan strukturalarda ham poitipiya hodisasi ba’zan kuzatiladi.