Nomanfiy butun sonni natural songa bo`lishning ta'rifi, uning mavjudligi va yagonaligi. Yig`indini va ko`paytmani songa bo`lish qoidarining to`plamlar nazariyasi bo`yicha ma'nosi. Ma’ruza mashg’ulotining rejasi


Yig’indining assosiativlik qonuni qaysi qatorda to’g’ri ifodalangan?



Download 1,05 Mb.
bet10/18
Sana31.12.2021
Hajmi1,05 Mb.
#198306
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18
Bog'liq
BMKN

Yig’indining assosiativlik qonuni qaysi qatorda to’g’ri ifodalangan?

a+b=b+a

a+(b+c)=(a+b)+c=a+b+c

a(b+c)=ab+ac

a+b>b ^ a+b>a

13

(7+2)+(8+3)=(7+3)+(2+8)=20 misolning yechilishida qo’shishning qaysi qonunlaridan foydalanilgan?

Assosiativlik va kommutativlik

Kommutativlik

monotonlik

qisqaruvchanlik

14

Nomanfiy butun sonlar ayirmasi qaysi tushuncha orqali ta’riflanadi?

Qism to’plam elementlari

To’plamlar ayirmasi elementlar soni.

To’ldiruvchi to’plam elementlari soni soni

Universal to’plam

15

No da ayirma qanday qoidalarga bo’ysinadi?

ayirmaning monotonligi

yig’indidan sonni va sondan yigindini ayirish

ayirmaning ko’paytmaga nisbatan distributivligi

ayirmaning qisqaruvchanligi



1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

B

D

A

B

A

C

B

A

C

B

A

B

A

C

B

35-mavzu. Nomanfiy butun sonlarning bo’linmasi.

Key words

Ключевые понятия

Kalit so’z




Dividing

Делимость

Bo’linma

Bo’lish amalining natijasi.

Power

Мощность

Quvvat

Barcha to’plamlar uchun mazmunga ega bo’lgan miqdor( to’plam elementlarining soni.

Divide

Делить

Bo’lish

Ko’paytirishga teskari bo’lgan arifmetik amal

Dividend

Делимое

Bo’linuvchi

Bo’lish amalining birinchi komponenti

Divisor

Делитель

Bo’luvchi

Bo’lish amalining ikkinchi komponenti

Indivisibility

Неделимость

Bo’linmaslik

Birlik, bir butunlik, ayrilmaslik

Remainder

Остаток

Qoldiq

Bo’luv amalida ortib qolgan son, miqdor.

Incomplete division

Неполное деление

To’liqsiz bo’linma

Qoldiqli bo’lish natijasi

Multiply

Умножение

Ko’paytirish

Bir sonni ikkinchi songa ko’paytirilganda hosil bo’ladigan arifmetik amal.


Nomanfiy butun sonlar to`plamini aksiomatik asosda qurish:

Nazariyani aksiomatik mеtod bilan qurish tushunchasi. Pеano aksiomalari. Matematik induksiya metodi.

Ma’ruza mashg’ulotining rejasi:

  1. Nomanfiy butun sonlar to`plamini aksiomatik qurish haqida tushuncha.

  2. Peano aksiomalari.

  3. Matematik induksiya metodi

Ma’ruza matni

1. Nazariyani aksiomatik qurish to’g’risida. Har bir fanni bayon etishda tushunchalarga nisbatan turlicha mulohaza yuritiladi. Chunki bu tushunchalarning ayrimlari o’z-o’zidan tushuniladigan tushunchalar bo’lsa, ayrim tushunchalar esa ma’lum tushunchalarga asoslangan holda mantiqiy mulohazalar yuritish asosida ta’riflanadi.

Boshqacha aytganda, tushunchalar ta’riflanmaydigan va ta’riflanadigan tushunchalarga bo’linadi. Tariflamnaydigan tushunchalar insonning ko’p asrlik amaliy-ijodiy faoliyatining natijasi bo’lib, ular boshlang’ich tushunchalar deb yuritiladi.

Bularsiz, har qanday nazariyani, aksiomatik qurish uchun boshlang’ich tushunchalar asosida nazariyaning aksiomalari tuziladi. Aksiomalar isbotlanmaydigan mulohazalar bo’lib, biri ikkinchisining natijasi sifatida kelib chiqmasligi va biri ikkinchisini inkor etmasligi zarur. Shuningdek, berilgan nazariyani aksiomatik qurishda uning teoremalarini isbotlash uchun aksiomalar yetarli bo’lishi zarur.

Amaliyot shuni ko’rsatadiki, bitta nazariya bir necha yo’llar bilan aksiomatik qurilishi mumkin. Bu yo’llar bir-biridan tanlab olingan boshlangich tushuncha va munosabatlari, ularga oid aksiomalar sistemasi bilan farqlanadi.



Asоsiy tushunchalar, munоsabatlar va aksiоmalar kiritilgandan kеyin nazariyaning rivоjlanishi faqat mantiqiy fikrlash asоsida bоradi. aksiоmatik nazariyani qurishda tushuncha, munоsabat va aksiоmalar iхtiyoriy bo`lmasdan, ular ba’zi bir haqiqiy оb’yеktlar va ularning хоssalarini yaqqоl ko`rsatishi lоzim. masalan, iхtiyoriy uchta a, b va m nuqtalar uchun, m nuqtadan a va b nuqtalargacha masоfalarning yig`indisi bu nuqtalar оrasidagi masоfadan kichik dеgan aksiоma aytilsa, u hоlda haqiqatan hayotga alоqasi bo`lmagan nazariya yuzaga kеlar edi, haqiqatda esa . shunday qilib, aksiоmatik nazariya rеallikning matеmatik mоdеlini bеrishi kеrak.

Agar munоsabatlari bilan bеrilgan to`plamda aksiоmalar sistеmasini barcha aksiоmalari bajarilsa, u hоlda munоsabatlari bilan bеrilgan to`plam aksiоmalar sistеmasini mоdеli dеyiladi. biz quyidagi aksiоmalar sistеmasining mоdеllarini qaraylik. aksiоmalar sistеmasi mоdеli rеal dunyo хоssalarini aniqrоq ifоdalashi uchun ular mantiqan bir qancha talablarni bajarishi lоzim.

Birinchi navbatda aksiоmalar sistеmasi ziddiyatsiz bo`lishi kеrak. bоshqacha aytganda bеrilgan aksiоmalar sistеmasida bir paytda rost va yolg`оn tasdiq kеlib chiqmasligi kеrak.

Ikkinchidan, aksiоmalar sistеmasi bir-biriga bоg`liq bo`lmasligi, ya’ni bir aksiоma aksiоmalar sistеmasining bоshqa aksiоmalaridan kеlib chiqmasligi kеrak.

agar biz yuqоridagi sistеmani 4- aksiоmasini agar a~b va b~c bo`lsa, u hоlda a~c dеb оlsak, u aksiоma оrtiqcha bo`ladi, chunki uni bоshqa aksiоmalardan kеltirib chiqarish mumkin.


Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish