Nobank kredit-moliya muassasalari

Yo`l cheklari Emitentlari

• Y`ol cheklarini emissiya qilish va ular bilan muomala qilishda ham yuqoridagiga analogik vaziyat kuzatiladi. Yo`l cheki (traveller’s cheque) – bu to`lov hujjati bo`lib, nosavdo xarakteridagi xalqaro to`lovlarni (bashqacha qilib aytganda, valuta) amalga oshirishda ishlatiladi, ammo ba’zi bir mamlakatlar (AQSH, Kanada) da tovar va hizmatlar uchun naqd pulsiz to`lov vositasi sifatida ham ishlatiladi. Yo`l cheklarining emitentlari sifatida banklardan tashqari turli xil kredit moliya institutlari, turistik organizatsiyalar, plastik kartalarniki kabi maxsus yo`l cheki emitentlari (“Tomas Kuk”, “Amerikan Express” v.b.) bo`lishi mumkin. Yo`l cheklari emitentlari orasida qattiq raqobat borib, buning natijasida hozirda standartlashgan yo`l cheklari chiqaruvchi emitentlarning birlashuvlari va emitentlarning asotsatsiyar tashkil qilishga harakatlari kuchayib bormoqda (Masalan, “Master Kard”, “Visa”). Rossiyada bu biznes bilan tijorat banklari shug’ullanmoqda.

Trast kompaniyalari

• Boshidanoq AQSH da indidividual aksiyalar poketlariva va korporatsiyalar mulklarining ustidan boshqarish operatsiyalari XIX asrda rivojlanib borgan va bular bilan sug’urta kompaniyalari shug’ullanga. Ishonch asosida topshirilgan mulklar ustidan boshqaruv bilan shug’ullanish huquqini ya’ni charter (ruhsatnoma)ni birinchi bo`lib 1822y. Nyu York sug’urta kompaniyasi qo`lga kiritgan, ikkinchisi esa 1830 y. Filadelfiya sug’urta kompaniyasi bo`lgan. XIX asr o`rtalarida maxsus trast kompaniyalarining rivoji ham kuzatila boshlandi, va ularning asosiy faoliyati bo`lib, ishonilgan xususiy mulklarni boshqarish bo`lgan.

Transfer-agenlari, depozitorlar, registratorlar

• Transfer agentlikva depozitorlik hizmatlarini ko`rsatish bo`yicha banklarga investitsiya institutlari (xususiy xolda investitsion kompaniyalar) va, qimmatli qog’ozlar bilan operatsiyalar olib boradigan va ularning harakatini hisobga olib boradigan va emitentlar bilan kelishgan xolatda boshqa operatsiyalarni ham olib boradigan yuridik shaxs maqomiga ega maxsus transfer-agentlik va depozitorlari raqobatdosh hisoblanishadi. Bundan tashqari, agentlik xizmatini ko`rsatish borasida mustaqil registrlar – firmalar ish olib bormoqda va ularning vazifasiga qimmatli qog’ozlar egalarining va emitentlarining reestrini olib borish kiradi.