Nnizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

1-grafik masala. Simdan yasalgan modelning berilgan yaqqol tasviri asosida uning uchta ko’rinishini bajarish. Bunda sim yoʻgʻonligi asosiy tutash chiziq qalinligiga teng qilib olinadi. Bu masala dastlab oddiy koʻringani bilan tajriba jarayonida koʻpchilik talabalarni jiddiy fikrlashga majbur qiladi.



2-grafik masala. Bir butun simdan yasalgan modelning ikkita koʻrinishi bo’yicha uning yetishmovchi uchinchi koʻrinishini aniqlash va yaqqol tasvirini bajarish.



3-grafik masala. Detalning fazoviy holatini o’zgartirib chizish. Bunda detalning berilgan ortogonal proyeksiyasi orqali uning aksonometrik proyeksiyasini 360^° da turli vaziyatlarda qurish lozim boʻladi. Buning uchun talabadan fikrlash, tasavvur qilish, koʻz oldiga keltirish va grafik faolyatda uni tasvirlab berish talab qilinadi. Loyihalash ishlarida va grafik faoliyatda fazoviy tasavvur va fazoviy hayol bir-biri bilan bogʻlanib ketadi. Geometrik sirtlarning oʻzaro munosabatini, ularning bir-biri bilan bogʻlanishini tekshirish va uning chizmasini tuzish natijasida kishi ongida buyumning hajmi, shakli hosil boʻladi. Bundan tashqari detal chizmasidagi har bir proyeksiyani sintez qilish natijasida uning fazoviy qiyofasi hosil qilinadi. Shuningdek, detalning har elementini alohida tasavvur qilish orqali uning yaxlit tuzilishi namoyon boʻladi. Yuqoridagilardan koʻrinib turibdiki, detal proyeksiyalari tahlil qilinayotganda analiz bilan sintez oʻzaro almashib turadi. Talaba detalning proyeksiyasiga qarab hayolan uni turli tomonlarga burib koʻradi, solishtiradi va natijada detal qiyofasi, shakli toʻgrisida yakuniy xulosaga keladi. Quyida ikki proyeksiyasi berilgan detalning 3 xil vaziyatdagi aksonometrik proyeksiyasi koʻrsatilgan.