Nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti

Ixtisoslashtirilgan maktabgacha ta’lim muassasasining turi va tarbiyalanuvchilarning toifasi
Guruhlarning tarbiyalanuvchilar bilan to‘ldirilishi
	tarbiyalanuvchilarning minimal soni	tarbiyalanuvchilarning maksimal soni
1-tur:
Nutqida og‘ir nuqsonlar bo‘lgan bolalar uchun	15	18
2-tur:
Eshitishida og‘ir nuqsonlar bo‘lgan bolalar
I- IV guruh karlik	8	10
Zaif eshituvchi bolalar	10	12
3-tur:
Ko‘rishida og‘ir nuqsonlar bo‘lgan bolalar
Ko‘zi ojizlar	8	10
Zaif ko‘ruvchilar	10	12
4-tur:
Psixik rivojlanishida nuqsonlar bo‘lgan bolalar(psixik rivojlanishi orqada qolgan, psixik-nutqiy rivojlanishi orqada qolgan, autistlar)	10	12
5-tur
Aqliy rivojlanishida nuqsonlar bo‘lgan bolalar
Engil darajadagi aqli zaif bolalar	8	12
O‘rta darajadagi aqli zaiflar	6	10
6-tur:
Tayanch-harakatlanish a’zolarida nuqsonlar bo‘lgan bolalar uchun
Ortopedik jarohatlarning asoratlari, idiopatik o‘zgarishlar (bo‘yin, ko‘krak, umurtqa), skolioz, kifoz, lordoz, kifoskolioz, ko‘krak qafasining deformatsiyasining og‘ir shakllari — girdobsimon ko‘krak qafasi, botiq ko‘krak qafasi, etikdo‘z ko‘krak qafasi, ko‘krak qafasi ortopedik jarrohligidan keyingi holat (ko‘krak qafasi ichki organlaridagi boshqa turdagi operatsiyalar bundan mustasno	15	18
DSP asoratlaridan yuzaga kelgan ortopedik nuqsonlar	8	10
Gemioparez, monoparez	10	12

Sanatoriya yo‘nalishi:

- Sil intoksikatsiyasi mavjud bo‘lgan bolalar uchun – 15-20 bola;

- Murakkab nuqsonli (ikki va undan ortiq nuqsonli) bolalar uchun – 8-10 bola;

- Rivojlanishida boshqacha nuqsonlari (endikrin kasalliklar) mavjud bo‘lgan bolalar uchun – 15-20 bola.

Guruhlarni boshqa yoshdagi guruhdan o‘tgan bolalar bilan to‘ldirish o‘quv yili oxirida (avgust oyida), yangi qabul qilinayotganlar bilan to‘ldirish esa o‘rinlar bo‘shashiga qarab amalga oshiriladi.

Maktabgacha ta’lim muassasasi o‘quv yili har yili 2 sentyabrdan boshlanadi, keyingi yilning 1 iyunida tugallanadi va yangi o‘quv yili boshlangunga qadar sog‘lomlashtirish davri boshlanadi.

Maktabgacha ta’lim muassasasi xalq ta’limini boshqarish organlari yoki qaramog‘ida ushbu maktabgacha ta’lim muassasasi bo‘lgan korkabinet, muassasa, tashkilot tomonidan komplektlanadi. Maxalliy boshqarish organlari qarori bilan komplektlashning boshqa tartibi kabul qilinishi mumkin.

Bolalarni maktabgacha ta’lim muassasalariga va ixtisoslashtirilgan guruhlarga yo‘llash respublika, viloyat, shahar, tuman tibbiy yordam-pedagogika komissiyalari, sanatoriya tipidagi maktabgacha ta’lim muassasalariga esa xududiy davolash-profilaktika muassasasi tomonidan yo‘llanma beriladi.

Bolalarni davlat maktabgacha ta’lim muassasasidan chiqarish xalq ta’limi kengashi tomonidan quyidagi holatlarda: bolaning mazkur maktabgacha ta’lim muassasasida qolishiga to‘sqinlik qiluvchi tibbiy yordam xulosasi asosida; bola maktabgacha ta’lim muassasasiga sababsiz bir oydan ko‘proq vaqt mobaynida qelmasa, unga hizmat ko‘rsatish uchun haq to‘lashning belgilangan muddatidan ikki hafta o‘tib ketsa; ota-onalar yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxslar xohishiga qarab amalga oshiriladi. Ota-onalar bolaning chiqarilishi haqida 7 kun oldin xabardor qilinadilar.

Ota-onaning ish joyi o‘zgarishi munosabati bilan bolani maktabgacha ta’lim muassasasidan chiqarish, agap bu lozimnomada ko‘rsatilmagan bo‘lsa, kat’iy man etiladi.

Tarbiyachilar va ota-onalarning bu me’yorlariga asoslangan munosabatlari amaldagi qonunchilik va bola maktabgacha ta’lim muassasasiga qabul qilinayotganda tomonlarning o‘zaro kelishuviga binoan tuziladi, lozimnoma bilan boshqariladi. Lozimnoma bo‘yicha majburiyatlarning bajarilmasligi yuzasidan xalq ta’limi kengashiga yoki sudga shikoyat bilan murojaat qilish mumkin.

Turli tipdagi maktabgacha ta’lim muassasasining tashkiliy tizimini belgilab beruvchi Davlat instruktiv hujjatlari.

Maktabgacha ta’lim muassasasi muassis tomonidan tashkil etiladi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro‘yxatda o‘tqaziladi¹⁴. Quyidagilar:

- davlat boshqaruvi organlari;

- maxalliy davlat xokimiyati organlari;

- davlat korkabinetlari;

- qonun hujjatlariga muvofiq boshqa davlat tashkilotlari davlat maktabgacha ta’lim muassasasining muassislari bo‘lishi mumkin.

Maktabgacha ta’lim muassasalari o‘z ishining o‘ziga xosligiga muvofiq quyidagi tiplarga bo‘linadi:

- umumiy tipdagi maktabgacha ta’lim muassasalari;

- ixtisolashtirilgan (jismoniy va psixik rivojlanishida har xil nuqsonlar mavjud bo‘lgan bolalar uchun);

- sanatoriy tipidagi (zaif, turli yuqumli kasalliklarni boshdan kechirgan, surunkali asosratlarga ega bo‘lgan bolalar uchun);

Maktabgacha ta’lim muassasasi o‘z ustaviga, bank muassasalarida hisob raqamiga, O‘zbekiston Respublikasi Davlat gerbi tasviri tushirilgan va o‘z nomi ko‘rsatilgan muhrga, yuridik manzili ko‘rsatilgan shtampga ega bo‘ladi.

Maktabgacha ta’lim muassasasini akkreditatsiya qilishavlat vakolatli organi tomonidan attestatsiya asosida amalga oshiriladi.

Maktabgacha ta’lim muassasasi belgilangan davlat me’yortivlariga va maktabgacha ta’lim muassasasiga qo‘yiladigan talablarga muvofiq bolalarni tarbiyalashni, o‘qitishni, ularga qarab turi shva ularni parvarlish qilishni hamda sog‘lomlashtirishni ta’minlaydi.

Maktabgacha ta’lim muassasalarida ta’lim mazmuni O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan yoki tavsiya qilingan dasturlar bilan belgilanadi. Maktabgacha ta’lim muassasasi o‘z (mualliflik) dasturidan foydalanishga haqlidir. Bunday dasturlarni tasdiqlash tartibi O‘zbekiston Resprublikasi Xalq a’limi vazirligi tomonidan belgilanadi.

Maktabgacha ta’lim muassasasining ish kun tartibi iva u yerda qancha vaqt bo‘lishi Maktabgacha ta’lim muassasasi ustavi va muassisning qarori bilan belgilanadi. Maktabgacha ta’lim muassasasi (guruh)ning kunduzgi va kechki vaqtlarda hamda kechayu-kunduz faoliyat ko‘rsatishiga yo‘l qo‘yiladi.

Maktabgacha ta’lim muassasasida bolalarni o‘qitish va tarbiyalash davlat tilida va «Davlat tili haqida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq boshqa tillarda olib boriladi.

Maktabgacha ta’lim muassasasida ovqatlanishni tashkil etish Maktabgacha ta’lim muassasasiga yuklanadi hamda O‘zbekiston Respubliksida tasdiqlangan sanitariya qoidalari va me’yorlariga muvofiq amalga oshiriladi.

Bolalarga tibbiy hizmat ko‘rsatish ham shtatdagi tibbiyot xodimlari ham Maktabgacha ta’lim muassasalariga biriktirilgan sog‘liqni saqlash organlarining tibbiyot xodimlari tomonidan ta’minlanadi, ular Maktabgacha ta’lim muassasasi xodimlari bilan birgalikda bolalarning hayoti, sog‘lig‘i va jismoniy rivojlanishi, davolash-profilaktika tadbirlari o‘tqazilishi, sanitariya-gigiena me’yorlariga, ovqatlanish kun tartibi iva sifatiga rioya qilinishi uchun javob beradilar.

Tibbiyot xodimlari faoliyatini nazorat qilish maxalliy sog‘liqni saqlash organlariga yuklanadi. Maktabgacha ta’lim muassasasi tibbiyot xodimiga kabinet beradi va uning Ish lashi uchun tegishli lozim-sharoitlar yaratadi.

Maktabgacha ta’lim muassasasining shtatdagi xodimlari sog‘liqni saqlash organlarida bepul tibbiy ko‘ rikdan o‘tadilar, buning uchun sarflanadigan harajatlar davlat tomonidan ajratilgan mablag‘lar doirasida belgilanadi.

Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarning hayoti va sog‘lig‘ini muhofaza qilishni tashkil etish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan Sog‘liqni saqlash vazirligi bilan birgalikda belgilanadi.

Maktabgacha ta’lim muassasasi ustavida qayd etilgan o‘z maqsadlarini va vazifalarini bajarish uchun ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar bilan tuzilgan lozimnomalar asosida oilaning ehtiyojlarini hisobga olgan holda asosiy ta’lim dasturlaridan tashqari qo‘shimcha puli ta’lim hizmatlari ko‘rsatishga haqlidirlar. Pulli ta’lim hizmatlari muassis tomonidan moliyalashtiriladigan asosiy ta’lim faoliyatini uning doirasida ko‘rsatilishi mumkin emas.