Nizomiy nomidagi


Antropologiyaning boshqa fanlar bilan bog’liqligi



Download 439,42 Kb.
bet85/152
Sana06.01.2022
Hajmi439,42 Kb.
#321248
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   152
Bog'liq
Ортиқова Л ORGANIK OLAM RIVOJLANISHI MAJMUA-2020

Antropologiyaning boshqa fanlar bilan bog’liqligi

Biz odamning organik olamda tutgan o’rnini belgilash uchun uning gavda tuzilishini boshqa jonzotlar bilan taqqoslab o’rganishimiz kerak. Agar biz odam gavdasining tashqi, ichki tuzilishini organik olamning boshqa vakillari bilan qiyoslasak u ko’proq sut emizuvchi hayvonlarga ayniqsa maymunlarga o’xshashligini shoxidi bo’lamiz. Binobarin antropologiya, maymunlar to’g’risidagi fan primatologiya aloqa o’rnatganda uning kelib chiqishi masalasi bir muncha oydinlashadi. Odamning shaxsiy, ayniqsa embrion taraqqiyoti taxlil qilinsa u faqat maymunlar emas, umurtqali hayvonlarning boshqa sinf vakillari, baliqlar, amfibiyalar, reptiliyalar, sut emizuvchilarga o’xshashligini ko’ramiz. Embriologik dalillar antropologiyaning umurtqali hayvonlar zoologiyasi bilan bog’liqligini ko’rsatadi.

Antropologiya evolyutsion ta’limot bilan bog’langanda odam qanday qilib tarixiy jarayonda paydo bo’lganligini, ana shu jarayonni xarakatlantiruvchi omillarini bilib olamiz.

Antropolgiya sitologiya, bioximiya, genetika bilan aloqasi esa odamning organik olamni yana boshqa vakillariga yaqinligidan dalolat beradi.

Odamning organik olamda tutgan o’rni bilan siz keyinchalik atroflama tanishasiz.

Antropologiya maxsus biologik fan bo‘lib, tabiiy fanlar bilan ijtimoiy fanlar o‘rtasidagi oraliq o‘rinda turadi. Antropologiya fanining predmeti, mutaxassislarning fikricha, odam evolyutsiyasi - irqshunoslikdir. Yuqoridagi fikrlardan ko‘rinib turibdiki, antropologiya biologiya va tibbiyot fanlaridan farq qiladi. Shu bilan birga, antropologiya anatomiya, fiziologiya, evolyutsion ta’limot, paleontologiya, genetika, molekulyar biologiya va boshqa biologik fanlar hamda ijtimoiy fanlar bilan chambarchas bog‘liq. Anatomiya odam tana tuzilishini, fiziologiya esa o‘ziga xos vazifalarini o‘rganib, odamning fiziologik va anatomik xususiyatlarini yoritadi. Evolyutsion ta’lmot va organik olamning rivojlanishi yer yuzida tiriklikning paydo bo‘lishi, rivojlanishi, shuningdek, odamning kelib chiqishi uchun zamin bo‘lgan omillarni o‘rganadi. Paleontologiya fani qadimgi era va davrlarda yashab, qirilib ketgan organizmlarning qazilma holdagi topilmalarini o‘rganib, hozirgi vaqtda mavjud organizmlar bilan qon-qarindoshlik belgilarini ochib beradi. Shuningdek, odamning qazilma holdagi qoldiqlarini o‘rganib, odamning kelib chiqishini ilmiy asoslashga imkon beradi. Genetika va molekulyar biologiya fanlari odam ajdodlari irsiyati va o‘zgaruvchanligi, nuklein kislotalarining tuzilishi va o‘zgarib borish darajalarini o‘rganib, odam kelib chiqishi haqidagi ma’lumotlarni to‘ldirib boradi. Biologik fanlar bilan birga odam haqidagi ijtimoiy - tarixiy fanlar arxeologiya va etnografiya bilan chambarchas bog‘liq. Bu ikki fan yutuqlari dunyo aholisining etnogezini o‘rganishda muhim rol o‘ynaydi. Arxeologiya odam tarixini turli ashyolar yordamida, jumladan, paleolit, neolit, mezolit davrlardagi tosh qurollar, suyak, yog‘och qurollar kabilar bilan o‘rganadi. Etnografiyaning rivojlanish tarixi turlicha bosqichda bo‘lgan hozirgi zamon xalqlarining tarixini, madaniyatini, tarqalish yo‘llarini tahlil qilib beradi. Antropologiya ko‘p qirralari bo‘yicha biologik fan hisoblanadi. Yevropa va amerika fanida antropologiya termini asosida odamga taaluqli bo‘lgan barcha fanlar tizimi tushuniladi. Shuningdek, bizning tushunchamizga ko‘ra, “tabiiy antropologiya” hisoblanadi. Antropologiyaning asosiy bo‘limlari antropogenez, etnik antropologiya (irqshunoslik) va odam morfologiyasi hisoblanadi.




Download 439,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish