|
1) ushbu bozorning saloxiyati va sharoitlari. Bozor saloxiyati avvalo uning sig‘imi (rivojlanish istikbollari, unga chet ellik korxonalarning vakt va mablag‘larni katta mikdorda sarflamasdan kirib borish uchun ochikligi) bilan ifodalanadi. Tashki bozorga chikishni rejalashtirayotgan korxona oldida turuvchi asosiy tusiklar kuyidagilardan iborat: bojxona tusiklari, notarif cheklovlari, xukukiy tusiklar.
2) kullanayotgan rakobatchilik usullarining intensivligi. Tashki bozorni tanlashda ikkinchi kursatkich rakobatchilarning amaliy usullari va intensivligini urganish xisoblanadi.
Rakobatchilikni kuyidagi yunalishlar buyicha urganish lozim:
samarali faoliyat kursatayotgan rakobatchilarni aniklash;
rakobatchilik strukturasini, ya’ni rakobatchilar soni va ularning bozor ulushlari taksimlanishini aniklash;
rakobatbardoshlik mezonlarini (masalan, narx, texnik yangilik, sotuvdan keyingi xizmat kursatish va boshkalar) belgilash.
3) korxonaning maksad va imkoniyatlari. Tashki bozorni tanlashda inobatga olinuvchi uchinchi kursatkich korxonaning maksad va imkoniyatlarini aniklash bilan bog‘lik. Dastlab korxonaning tashki bozordagi amaldagi xolati taxlil kilinishi, faoliyatining kuchli va zaif tomonlari anklanishi, sungra korxonaning ichki va tashki bozorlarda muvafakiyatli foydalanish mumkin bulgan zaxiralari aniklanishi lozim.
Xalkaro bozorga chikishni rejalashtirishda korxona uz oldiga turli xil maksadlarni kuyadi:
xajmi va saloxiyatiga kura eng muxim bozor xisoblanuvchi mamlakatlarda strategik urin egallash;
ishlab chikarish va yig‘ishda past narxlardan foydalanish;
standart tovarlarni yaratish;
bozorga proteksionlik choralari bilan ximoyalangan tovar va xizmatlarni kiritish;
bitta xorijiy bozordan boshkasiga kirib borishga kumaklashuvchi tajriba tuplash;
turli mamlakat bozorlarida faoliyat mikyosini kengaytirish xisobiga mablag‘larni tejash.
Korxonalarning tashki bozorga chikishi bir kator shartlarga rioya kilinishini talab kiladi:
chetdan olinuvchi va uzining xususiy moliyaviy mablag‘larining mavjudligi;
tijorat-xujalik faoliyati asoslanuvchi tovar yoki xizmat konsepsiyasi;
bozordagi etkachilarning tovarlari sifatiga mos keluvchi tovarlar sifati;
xaridorlarni kondiruvchi narxlar;
tovarlarni sotuvdan avvalgi tayyorlash;
mijozlarni «bog‘lab olish»ga imkon beruvchi sotuvdan keyingi xizmat kursatish;
korxonaning siyosiy xukumatlar, jamoatchilik fikri va matbuot bilan uzaro munosabatlarini urnatish.
Tashki bozorlarni urganish va ularni baxolash ishlari uch xil variantda: bevosita eksportchi korxona tomonidan, axborot-maslaxat firmalari bilan xamkorlikda va fakat axborot-maslaxat firmalari kuchi bilan amalga oshirilishi mumkin. Barchasi eksportchi tadkikot bulinmasiga egaligi va uning imkoniyatlari kay darajada ekanligiga bog‘lik buladi. Eksportchi uchun zarur ma’lumotlar boshka tashkilotlarda mavjud bulib, ularga takdim etilishi yoki barcha uchun ochik manbalarda joylashgan bulishi xam mumkin. Ularni olish uchun xarajatlar mikdori bir marta telefon orkali gaplashish xarajatlariga teng bulishi mumkin.
Xalkaro marketingda tashki bozorni urganish uchun mos keluvchi manbalardan foydalaniladi.
1. Nashriyot maxsulotlari:
davriy matbuot (gazeta va jurnallar, iktisodiy byulletenlar);
maxsus nashrlar (monografiyalar, tadbirkorlar va savdo ittifoki nashrlari, savdo shartnomalari tuplami, bozor sharxlari, bank nashrlari, reklama agentliklari, ayrim firma va tashkilotlar nashrlari, xukumat konunlari va tashki savdo buyicha takliflarini aks ettiruvchi tuplamlar);
BMT, turli xalkaro tashkilotlar va ayrim mamlakatlarning umumiy va maxsus xarakterli statistika tuplamlari;
yirik brokerlik kompaniyalari axboroti;
telegraf agentliklari byulletenlari.
2. Kompyuter axboroti (internet tarmog‘i)
3. Maxsus spravochniklar:
maxsus muassasa va tashkilotlar;
konsullik apparati;
savdo palatalari;
mos keluvchi tarmoklar federatsiya va assotsiatsiyalari;
maxsus xususiy axborot agentliklari;
ilmiy-tadkikot muassasalari va firmalar;
kredit-ma’lumotnoma idoralari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
