Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetti ergasheva g. S., M. Nataqulova

Kognitiv komponent
talab alarn in g ta d q iq o tc h ilik faoliyatiga 
nazariy 
tay y o rg arlik
d arajasin i 
aniqlaydi 
va 
bilish 
faolligi, 
tad q iq o tch ilik faoliyati h aq id ag i bilim lar tizim i, ijodiy faoliyat 
natijasida olingan tad q iq o tc h ilik faoliyati tizim i sifatid a taq d im etiladi.
A biologik komponent
tad q iq o tch ilik fao liy atig a m u staq il q adriyat 
sifatida 
m u n o sab atn in g
shakllanishi 
b ilan
t a ’k idlanadi. 
G .N .Ib rag im o v a t a ’k id lag an id ek , “q adriyatlarni a n g lash qadriyatli 
ta s a w u rla m i 
tu g 'd ira d i, 
u lar 
asosida 
q adriyatli 
y o ’nalish 
yaratilad i,sh ax siy fik rla r tizim ini anglash, ta 'lim m u h itid a o ’z -o ’zini 
rivojlantirish sh ax sg a ichki m unosabatini ifoda etish, o ’z -o ’zini 
rivojlantirish m aqsadlarini ifoda etish va unga erish ish vositalarini 
yoritadi.
Kreativ komponent
ijo dkorlik, n o stan d art fik r q u w a ti b ilan
ta ’m inlanadi va o ’qu v ja ra y o n id a dolzarb b o ’lgan sh ax siy sifa t sifatida 
k o ’rib chiqiladi. K reativ lik sh ax sn in g o ’zini o ’zi riv o jlan tirish id a 
m uhim
om il 
b o ’lm oqda. 
Sh. 
S .S haripov 
nuqtai 
nazaridan, 
tad qiqotchilik 
fao liy ati 
sh ax sn in g
ak sio lo g ik
salohiyatini 
rivojlantirish, t a ’lim zax iralarin i pedag o g ik fa o llash tirish orqali 
kreativ fao liy atin in g sh ax siy aham iyatini o sh irish im k o n iy atlarin i 
ochadi. V .I.A n d reev k reativ lik tavsiflarini “ijo d k o rlik p o te n tsia li” 
tushunchasiga b irlash tirad i va sh ax sn in g m aqsadli. q a t’iy, m ustaqillik, 
barqarorlik, 
m u staq illik , 
m oslash u v ch an lik , 
optim istik. 
k o m m u n ik ab ellik
va 
b o sh q a 
sifatlarini 
ajratad i, 
M u a llif 
ta ’kidlaganidek, riv o jlan ish va o ’zini o ’zi riv o jlan tirish faq at ijodiy- 
o ’zgartirish fao liy atid a am alg a oshirilishi m um kin. M azk u r tasd iq lash
bilan birga, ta la b alarn in g ijodiy salohiyati va u la m in g o ’zini o ’zi
80

---

• 
ilantirish qobiliyati ta la b a la m in g ta d q iq o tch ilik fao liy atin in g
w eativ kom ponenti k o ’rsatk ich lari hiso b lan m o q d a.
4 
T a shkiliy-faoliyatli
k o m p o n en ti ta la b a la m in g tad q iq o tch ilik
faoliyatini riv o jlan tirish ja ra y o n in in g m aqsadli, b o sq ic h m a -b o sq ic h va 
b a r q a r o r
x u su siy atin i b elgilaydi. M azk u r k o m p o n en t tash k iliy va 
iarayonli to m o n lar to m o n id an ta q d im etilg an b o ’lib, n a faq at talab alar 
t o m o n i d a n
tad q iq o tch ilik fao liy ati bilim , m alaka, u su llarin i egallash 
j a r a y o n i n i ,
balki u la m in g o ’z fa o liy a tin i o ’zi tashkil etish , o ’zini o ’zi 
boshqarish va ta la b a la r o ’rtasid ag i h am k o rlik q o b iliy a tin i ham
belgilaydi [h ttp ://w w w .p ed lib .ru -p e d a g o g ich esk ay a b ib lio tek a].
R efleksiv-b a h o la sh
k o m p o n en ti 
ta la b a la m in g
o ’ziga 
ta d q iq o tc h ilik
fao liy ati subyekti sifatid ag i tan q id iy m u n o sab ati bilan 
ta ’k id la n a d i. 
R eflek tsiy ad a 
ta d q iq o tc h ilik
fa o liy atig a 
nisbatan 
o’zgarayotgan shaxsiy p o zitsiy asi b elg ilan ad i.
Tadqiqotim izning m etodologik asoslariga k o ’ra, oliy ta ’lim 
muassasasi talabalarining tadqiqotchilik faoliyati bilan biz shaxsiy 
intellektual 
sifatlam i 
rivojlantirishga 
y o ’naltirilgan, 
muamm oli 
vazifalami hal etish jarayonida ijodiy rivojlanishga qaratilgan ta ’lim 
faoliyati sifatida tushunam iz va quyida ilmiy tadqiqot ishlarini tashkil 
etish bosqichlari, sharoitlarga to ’xtalib o ’tamiz.