Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetining shahrisabz filiali yosh fiziologiyasi va gigiyena

Talabalarda faol diqqat barqarorligi, kо‘chuvchanligi va
tezligini aniqlash
Faol diqqat Mehnat faoliyati davomida rivojlanadi. Mehnatning turlari faol diqqatning har-xil 
xususiyatlarini rivojlantirib boradi. Masalan, ekranda aniq bir informatsiyaning paydo bо‘lishini kuzatib 
turgan operatorning diqqat-e’tibori juda yuqori turg‘unlikda bо‘ladi: axborotni eshitib qabul qilish, uni yodda 
saqlashga ixtisoslashgan telegrafda diqqatning hajmi rivojlanib boradi; avtobus haydovchisi о‘z diqqat-
e’tiborini bir joydan ikkinchi joyga (yо‘l, avtobus saloni, richagi, boshqaruv qurilmalari va shu kabilarga) tez 
о‘zgartirish qobiliyatiga ega bо‘lishi kerak.
Ish anjomlari
: adashtirilib, egri-bugri chizilgan chiziqlarni tasvirlovchi maxsus jadval, ikki xil tasvirli 
rasm, sekundomerlar. 

---

68 
Tajriba о‘tkazish tartibi
: Studentlar ikkitadan bо‘lib ishlaydi, ya’ni ularning biri - 
tekshiruvchi,ikkinchisi - tekshiriluvchi. Tekshiruvchilar tezlik bilan 1-2 minut davomida har biri о‘zining 
tekshiriluvchisi uchun bittadan 1-rasmda kо‘rsatilganidek jadval chizadilar va ularga tarqatadilar. 
Tekshiriluvchilar buyrug‘ga binoan 3 min. davomida kо‘rsatkich yoki qalam ishlatmasdan, faqat kо‘z 
yordamida har bir chiziqning oxirini topadi va birinchi ustunda kо‘rsatilgan о‘zining tegishli nomeriga 
muvofiq har bir chiziqning oxirini о‘sha nomer bilan belgilaydi, bu hol 1-rasmda 1- va 2- chiziqlar uchun 
kо‘rsatilgan. 3 minutdan keyin ishi tо‘xtatildi va uni tekshirib, 3 minut oralig‘ida tо‘g‘ri topilgan chiziqlar 
miqdoriga qarab faol diqqat darajasi baxolanadi. Sо‘ngra, tekshiriluvchilarga ikkilanuvchi tasvir beradigan 
rasm kо‘rsatiladi, masalan yosh va qari ayolning surati (2-rasm). Bu ikki obrazni qabul qilishlari va anglab 
yetishlari uchun ketgan vaqtni sekundomerlar yordamida aniqlaydilar. Diqqatni boshqa tomonga yо‘naltirish 
tezligining darajasi xaqida ikki obrazni ajrata olish uchun sarf bо‘lgan vaqtga qarab xulosa chiqariladi. Odam 
ikki suratni qancha tez vaqt ichida kо‘rsa, uning diqqat-e’tiborini boshqa tomonga yо‘naltirish qobiliyati 
shuncha yuqori ifodalangan bо‘ladi.