Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetining shahrisabz filiali yosh fiziologiyasi va gigiyena

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
32
The Rignt Start to a Healthy Life. Contact : i.stegeman @eurohealthnet.eu, c.costongs @eurohealtnet.eu EuroHealthNet, Rue de la Loi 67 , 1040 Brussels, Belgium, 189-200 betlar mazmun 
mohiyatidan foydalanildi.

---

60 
 
1-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI 
О‘quvchilarning jismoniy rivojlanishini gigiyenik baholash. 
Talaba va о‘quvchilarning о‘sishi va rivojlanishi hamma vaqt mos kelavermaydi. О‘sish va rivojlanish 
tо‘lqinsimon boradi. Maktab о‘quvchisi,kollej, litsey talabalarining normal о‘sishi va rivojlanishi haqida 
kо‘pgina son va sifat kо‘rsatkichlarni aniqlab sо‘ng aniq xulosaga kelish mumkin. 
Jismoniy rivojlanish deganda organizmning morfologik va funksional xususiyatlari tushuniladi. Jismoniy 
rivojlanish kо‘rsatkichlari orasida antropometrik kо‘rsatkichlar (somatometrik, somatoskopik va fiziometrik) 
asosiy о‘rinni egallaydi. Somatometrik о‘lchamlarga bо‘yning balandligi,kо‘krak qafasi aylanasi, bosh 
aylanasi,vazn о‘lchovlari kiradi. Somotoskopiya (tashqi kuzatish). Bunday tekshiruvda tashqi qoplam, yog‘ 
qatlami, mushaklar, skelet, oyoqlar shakli va tananing boshqa qismlari asosiy kо‘rsatkichlar 
hisoblanadi.Fiziometriya,bunda о‘pkaning tiriklik sig‘imi, yelka oldi muskullar kuchi о‘lchanadi. Jismoniy 
rivojlanish ma’lumotlari ma’lum yoshdagi kо‘p odamlarda о‘tkazilib,fiziologlar tuzgan jadvallarga 
solishtirilgan holda olib boriladi. Bunday jadvallarda о‘rta ma’lumotlar keltirilgan. 
Ish uchun zarur narsalar: 
Tarozi, rostometr, santimetr lenta, spirometr, qо‘l dinomometri, spirt, paxta . 
 
Ishning borishi: Somatometriya 
1.
Bо‘yning о‘lchami (sm). Bо‘yning balandligi, rostomer-bо‘y о‘lchash asbobi yordamida о‘chanadi. 
Tekshiriluvchi orqasi bilan rostomerga turadi. Bunda tekshiriluvchining kuraklari, dumbasi va tavoni 
rostomerga tegib turishi kerak. Tik turganda bо‘y rostomer shkalasining chap qismidan aniqlanadi. 
О‘tirgan holda о‘lchanganda tekshiriluvchining kuraklari va dumbasi rostomerga tegib turishi kerak. 
О‘tirgan holda odamning bо‘yi rostomerning о‘ng tomonidan о‘lchanadi. 
2.
Kо‘krak qafasi aylanasi. Kо‘krak qafasining aylanasi uchta holatda - maksimal nafas olganda, nafas 
chiqarganda va pauzada о‘lchanadi. Bunda tekshiriluvchi qо‘llarini yonga ochib turadi. Erkaklarda 
kо‘krak aylanasi о‘lchanganda (sm) lenta kurakning pastki uchiga va kо‘krak bezini о‘rtasiga qо‘yiladi. 
Ayollarda kо‘krakning yuqori qismidan aylantirib о‘lchanadi. 
3.
Bosh aylanasi peshona usti bilan aylantirib о‘lchanadi. 
4. Vazn tibbiyot tarozisida о‘lchanadi.