Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
594 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
matallar, xadislar, ukuvchilarning ilmiy tushunchalarni shakllantirish va kengaytirish maksadida 
axborot berish xarakteriga ega bulgan makolalar va shu kabilar. 
Boladagi ijtimoiy axlok, milliy dunyokarash elementlarining shakllanib borishi, umuman, 
bola xayotining moddiy – mahnaviy asoslari oilaning, bola yashab shakllanayotgan muxitning 
ijtimoiy – iktisodiy, moddiy – mahnaviy xolati bilan tahlim – tarbiya jarayoni oraligida shakllanadi. 
SHuning uchun xam bola tarakkiyotining dastlabki boskichlarida uning yotish – turishi, 
muomalasida oila muxitining tahsiri yakkol kurinadi. Oila xayotida mahnaviy – madaniy, axlokiy 
karashlar bilan tahlim – tarbiya jarayonining mazmuni orasidagi mutanosiblik shakllangandagina, 
yahni tahlim – tarbiya milliy xamda milliy – ruxiy asoslarda tashkil etilgandagina boshlangich sinf 
ukuvchilarining ijtimoiy axloki, muomala madaniyatida, ongi va dunyokarashida uziga xos sifatlar 
tarkib topadi. Ayni zamonda tahlim – tarbiya jarayonida bolaning shakllanishiga salbiy tahsir 
kursatadigan vositalarni bartaraf kilish lozim. Bahzan, bolalarning muomala madaniyatidagi salbiy 
tahsirlarni bartaraf etilishida xalk makollari, ibratli xikoyalar, kissa va xadislarning tahsiri kattadir. 
CHunonchi, «Tilga ehtiborsiz – elga ehtiborsiz», «Kul yugurigi oshga – til yugurigi boshga», 
«Ilmga amal kiluvchilardan bulingiz, uni tilda saklovchilardan bulmangiz», «Ishni uylab kilgan 
kishi xor bulmas, kengashib ishlagan kishi ukinmas, iktisod kilgan kishi fakir bulmas».
Bunday milliy xarakterga ega bulgan ukuv materiallari ayni bir vaktning uzida xam tahlimiy 
xam tarbiyaviy axamiyat kasb etadi. Xalk makollari va xodisalar ukuvchilarning til boyliklarini 
chukur uzlashtirishga ifodalangan fikrni tez anglash malakalarini shakllantirishga imkon berishi 
bilan bir katorda ularni xushmuomala fikr ifodalashda extiyotkor bulishga undaydi va milliy axlok 
mehyorlarini shakllantirishga xizmat kiladi. Bolaning shakllanishida oilaning turli darajadagi tahsiri 
(ijobiy xamda salbiy) tahlimning dastlabki davridayok utganilishi lozim. Boshlangich tahlim 
boskichi uchun tuziladigan darsliklarda esa oila muxiti bola kommunikativ savodxonligining 
rivojlanishiga salbiy tahsirini bartaraf kilishga xamda ijobiy tahsirlarni ragbatlantirishga karatilgan 
ikki tomonlama tahlimiy xamda tarbiyaviy xarakterga ega bulgan ukuv materiallari belgilab 
berilishi lozim. Bu ukuv materiallari keng mahnoda ukuvchilarning kommunikativ savodxonligini 
rivojlantirishga xizmat kilmogi darkor.