|
ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
460
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
“Бўш ўтирма, бош қотир!” усули ҳамкорлик технологияси асосида амалга оширилади.
Бунда ўқувчилар кичик гуруҳларда иштирок этишади. Усулнинг мақсади ўқувчиларни
тезкорликка даъват этиш билан бирга берилган муайян фикрга муносабат билдиришга – ўз
қарашларига эга бўлишга, мустақил фикрлашга ўргатишдан иборатдир.
Бу усулнинг ўзига хос жиҳати шундан иборатки, биринчи дидактик ўйин тарзида
бошланиб, бунда ўқувчилар якка тартибда иштирок этишади. Сўнгра эса кичик гуруҳларда
ишлашади.
Биз бу усулни амалга ошириш технологиясини барча педагогларга тушунарли бўлиши
учун илм-фан ривожланишига ҳисса қўшган инсонларнинг таълим-тарбия жараёнига оид
фикрларини ўрганиш бўйича тадбиқ этдик.
Усулни амалга ошириш технологияси:
1-босқич. Ўқувчилар исталган расм-белги асосида кичик гуруҳларга бўлинади. Ўқитувчи
томонидан бу усулни амалга ошириш воситаси- А2 ҳажли дидактик материал доскага
илинади. У қуйидаги кўринишга эга бўлади.
Топшириқ.Ўқувчилар якка тартибда катаклар орқасига яширинган инсонларни уларнинг
яшаб, ижод қилган даврларига қараб тезкорликда топишлари талаб этилади. Катаклардаги
топилган жавоблар ўгирилганда аслида расмлар чиқади. Расмларни жойлаштирганда жуда
кичик кўришга эга бўлганлиги учун биз бунда расмлардаги шахсларни кимлигини ёздик.
Ш
Ш
а
а
в
в
к
к
а
а
т
т
М
М
и
и
р
р
з
з
и
и
ё
ё
е
е
в
в
(
(
1
1
9
9
5
5
7
7
)
)
А
А
к
к
м
м
а
а
л
л
С
С
а
а
и
и
д
д
о
о
в
в
(
(
1
1
9
9
5
5
8
8
)
)
И
И
с
с
л
л
о
о
м
м
К
К
а
а
р
р
и
и
м
м
о
о
в
в
(
(
1
1
9
9
3
3
8
8
-
-
2
2
0
0
1
1
6
6
)
)
М
М
а
а
х
х
м
м
у
у
д
д
х
х
ў
ў
ж
ж
а
а
Б
Б
е
е
ҳ
ҳ
б
б
у
у
д
д
и
и
й
й
(
(
1
1
8
8
7
7
5
5
-
-
1
1
9
9
1
1
9
9
)
)
А
А
б
б
д
д
у
у
л
л
л
л
а
а
А
А
в
в
л
л
о
о
н
н
и
и
й
й
(
(
1
1
8
8
7
7
8
8
-
-
1
1
9
9
3
3
4
4
)
)
А
А
б
б
д
д
у
у
р
р
а
а
у
у
ф
ф
Ф
Ф
и
и
т
т
р
р
а
а
т
т
(
(
1
1
8
8
8
8
5
5
-
-
1
1
9
9
3
3
8
8
)
)
А
А
б
б
у
у
Н
Н
а
а
с
с
р
р
Ф
Ф
а
а
р
р
о
о
б
б
и
и
й
й
(
(
8
8
7
7
0
0
-
-
9
9
5
5
0
0
)
)
А
А
б
б
у
у
Р
Р
а
а
й
й
ҳ
ҳ
о
о
н
н
Б
Б
е
е
р
р
у
у
н
н
и
и
й
й
(
(
9
9
7
7
3
3
-
-
1
1
0
0
5
5
0
0
)
)
А
А
б
б
у
у
А
А
л
л
и
и
И
И
б
б
н
н
С
С
и
и
н
н
о
о
(
(
9
9
8
8
0
0
-
-
1
1
0
0
3
3
7
7
)
)
“БЎШ ЎТИРМА, БОШ ҚОТИР!”
1957
1958
1938-2016
1875-1919
1878-1934
1885-1938
980-1037
973-1050
870-950
ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
461
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
2-босқич. Мониторда ушбу шахсларнинг таълим-тарбия жараёнига оид ҳикматли
сўзлари ва фикрлари кўрсатилади. Энди ўқувчилар кичик гуруҳларда ҳамкорликда қайси
фикр кимга тегишли эканлиги аниқлашади.
Таълимни тарбиядан,
тарбияни-таълимдан ажратиб
бўлмайди-бу шарқона қараш,
шарқона ҳаёт фалсафаси.
Билим, маърифат - яхши
аҳлоқ билан безанмоғи
лозим.
Тарбия уч қисмдан
иборат: бадан тарбияси,
ақлий тарбия ва аҳлоқ
тарбияси.
“Энг ёмон кишилар илмга
амал қилмайдиган
кишилардир. Агар тарбия
қилувчи муаллим олим бўлиб,
амалсиз бўлса-бу шогирдлар
аҳлоқига ёмон таъсир
кўрсатади.
Дунёда турмоқ учун
дунёвий фан ва илм
лозимдир, замона илму
фанидан бебаҳра миллат
бошқаларга поймол
бўлур.
Илм-нарсаларнинг инсон
ақли ёрдами билан
ўрганилишидир.
Болалар ва ёшларимиз
сиёсатида таълим-тарбиянинг
роли жуда муҳим.
“Агар мендан сизни нима
қийнайди”-деб
сўрасангиз-
”Фарзандларимизнинг
таълим-тарбияси” - деб
жавоб бераман.
Инсон камолга
етишининг энг муҳим
омиллари бу илм-
маърифатли ва юксак
аҳлоқли бўлишдир.
Гуруҳлар топшириқни бажариб бўлишгач, тўғри жавоб мониторда кўрсатилади.
И
И
с
с
л
л
о
о
м
м
К
К
а
а
р
р
и
и
м
м
о
о
в
в
А
А
б
б
у
у
Н
Н
а
а
с
с
р
р
Ф
Ф
а
а
р
р
о
о
б
б
и
и
й
й
А
А
б
б
д
д
у
у
р
р
а
а
у
у
ф
ф
Ф
Ф
и
и
т
т
р
р
а
а
т
т
А
А
б
б
д
д
у
у
л
л
л
л
а
а
А
А
в
в
л
л
о
о
н
н
и
и
й
й
М
М
а
а
х
х
м
м
у
у
д
д
х
х
ў
ў
ж
ж
а
а
Б
Б
е
е
ҳ
ҳ
б
б
у
у
д
д
и
и
й
й
И
И
б
б
н
н
С
С
и
и
н
н
о
о
А
А
к
к
м
м
а
а
л
л
С
С
а
а
и
и
д
д
о
о
в
в
Ш
Ш
а
а
в
в
к
к
а
а
т
т
М
М
и
и
р
р
з
з
и
и
ё
ё
е
е
в
в
А
А
б
б
у
у
Р
Р
а
а
й
й
ҳ
ҳ
о
о
н
н
Б
Б
е
е
р
р
у
у
н
н
и
и
й
й
Гуруҳлар тўғри жавоблар сонини эълон қилади ва ўз хатоларини устида ишлашади.
Ўқитувчи гуруҳларни назорат қилади.
3-босқич. Ўқитувчи томонидан мисол сифатида Акмал Саидовнинг “Болалар ва
ёшларимиз сиёсатида таълим-тарбиянинг роли жуда муҳим”
3.
-деган фикрига қисқача
муносабат билдиради. Ва кичик гуруҳларга иккитадан ҳикматли сўзлар ёки фикрларни
беради. Кичик гуруҳлар ушбу фикрлар ёки ҳикматли сўзларга муносабат билдириши
сўралади.
4-босқич.Ўқитувчи ва ўқувчилар билдирилган муносабатларни тинглашади. Ўқитувчи
билдирилган муносабатларни тўлдириши ҳам мумкин.
5-босқич. Баҳолаш ёки рағбатлантириш. Ўқитувчи биринчи босқич бўйича тўғри
жавоб берган ўқувчиларни рағбатлантиради. Қолган босқичларга иштирок этган
гуруҳларнинг тўғри жавоблари ва фаоллигини ҳисобга олиб уларни ҳам албатта баҳолайди.
Бу усул авваламбор ўқувчини тезкор фикрлашга ўргатади ва шу билан бирга ўз
нуқтаи-назарига эга бўлишга йўналтиради. Муайян қарашларга нисбатан муносабат
бирдириш кўникмаси ҳосил бўлади. Бу ўз-ўзидан ўқувчида мустақил, танқидий фикрлаш
қобилияти ривожлантиришга олиб келади. Шу билан бирга ўқувчиларда таянч ва фанга оид
компетенцияларни шаклланишига хизмат қилади. Мисол учун биз буни адабиёт дарсларига
Do'stlaringiz bilan baham: |
