|
ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
170
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
Yuqorida keltirilgan ma’lumotlarning tahlilidan kelib chiqib, boshlang‘ich ta’limda
masofaviy o‘qitishning asosiy komponentlaridan biri sifatida elektron darsliklarni ko‘rsatib o‘tish
mumkin.
Elektron darslik – oddiy raqamlar va matnlar bilan ifodalangan darsliklardan farqli o‘laroq,
fanga tegishli mavzularni dinamik ravishda, kishining diqqatini jalb etuvchi turli ranglardan,
multimedia, ya’ni audio va video animatsiyalaridan o‘rinli foydalanib, tavsiya etuvchi darslik
hisoblanadi. Elektron darslik pedagogik texnologiyalarning ichida alohida o‘rin egallagan bo‘lib, uning
an’anaviy darsliklarga nisbatan qator afzalliklari o‘qituvchiga, ota-onaga va o‘quvch- talabaga eng
yaqin uslubiy yordam ko‘rsatuvchi vosita sifatida belgilaydi. Ushbu afzalliklarning ayrimlarini keltirib
o‘tamiz:
1. Qisqa vaqtda ko‘p ma’lumotlarni olish imkoniyati mavjudligi. Odatda, o‘qituvchi biror-bir
jarayonni o‘quvchi-talabalarga tushuntirganda, bu jarayonni so‘zlab beradi yoki yozdiradi. Elektron
darslik ma]lumotlarni bir necha daqiqa davomida bevosita dinamikada, ya’ni aynan harakat bilan
ko‘rsatib bera oladi.
2. O‘quvchi-talabalarning o‘zlashtirish samaradorligi yuqori bo‘lishi-ni ta’minlash. Odatda,
darslikni o‘qiganda yoki o‘qituvchi dars o‘tganda o‘quvchi-talaba mavzuni tinglaydi yoki o‘qiydi.
Tavsiya etilgan ma’lu-motni o‘z imkoniyati darajasida ko‘z oldiga keltiradi, so‘ng idrok etadi.
Elektron darslikda esa, o‘quvchi-talaba bir vaqtning o‘zida ham eshitadi, ham ko‘radi.
Psixologlarning ma’lumotlariga ko‘ra, inson eshitgan-larining 5-10% ni eslab qolsa, o‘rganganlarining
10-15% ini eslab qolar ekan. Agar bir vaqtning o‘zida ham eshitib, ham ko‘rsa, 50%dan ortiq
ma’lumotni eslab qolar ekan. Elektron darslik aynan mana shu imkoniyatni yaratib beradi.
3. Glossariylardan foydalanish xususiyati. Ushbu xususiyat oddiy darsliklarda uchramaydi.
Oldingi darsliklarda o‘quvchi biror bir yangi atamaga duch kelib qolsa, darslikdan shu atamaning
izohini qidiradi. Ba’zan topa olmasligi ham mumkin. Elektron darsliklardagi glossariylar yangi atamalar
bo‘yicha istalgan joyda, tezkor izoh olish imkoniyatini yaratadi.
4. O‘quvchi-talabalar o‘zlashtirayotgan bilimlarini o‘zlari tekshira olish imkoniyati. Oddiy
darsliklarda nazorat savollari mavjud bo‘lib, talabaning o‘zlashtirgan bilimini obyektiv tarzda baholay
olish imkoniyatiga ega emas. Elektron darsliklar o‘quvchi-talabaning olgan bilimini nafaqat
obyektiv baholaydi, balki joiz bo‘lganda kerakli mavzularni qayta tavsiya etishi, bir mavzuni to‘liq
o‘zlashtirmay turib, boshqasiga o‘tkazmasligi ham mumkin.
5. Ma’lumotlarga operativ yangiliklarni va o‘zgarishlarni kiritish. Bu xususiyat oddiy
darsliklar uchun butunlay begona. Bu kabi darsliklarning qayta nashri chiqmaguncha undagi
ma’lumotlar o‘zgarmay qoladi. Elektron darslikka yangiliklar, o‘zgarishlar istalgan paytda tezkorlik
bilan kiritilishi mumkin. Bu esa elektron darsliklar doimo “yangi” bo‘lib qolishini ta’minlaydi.
Darhaqiqat,yuqoridagi fikrlarga tayanib aytish joijki electron darslikni hozirgi davrdagi
mukammal bilimlar manbasining vositasi sifatida ko‘rish mumkin. Albatta electron darslikni
tayyorlashda maxsus tuzilgan (tashkil etilgan) ijodiy guruhning faoliyat ko‘rsatishi maqsadga
muvofiq sanaladi. Chunki,ushbu ijodiy guruhga fan yo‘nalishi bo‘yicha mutaxassislar, kompyuter
dasturlari va dizayn bo‘yicha malakali kadrlar kiritilishi faqat electron darslik yaratish jarayonini
tezlashtiribgina qolmaydi, balki uning sifati yuqori darajada bo‘lishini ta’minlaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1. I.А.Kаrimоv. Bаrkаmоl аvlоd – O‘zbеkistоn tаrаqqiyotining pоydеvоri.–T.: “Shаrq”, 1997 y
2.Yo‘ldоshеv J., Hаsаnоv S. Pеdаgоgik tехnоlоgiyalаr. O‘quv qo‘llаnmа.–T.: “IQTISOD-
MOLIYA”, 2009 y
3. Silber K.H. Some implication аll of the history of Educational Technology We’re all in
this together. In: J.W.Brown and S.N.Brown. Educational Media Yearbook, Littleton, Colorado:
Librares Unlimited, 1981, r.21.
Do'stlaringiz bilan baham: |
