Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
499 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
2. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан от 22 апреля 2019 
года №343 «Об утверждении Положения о порядке оказания платных образовательных услуг 
в общеобразовательных учреждениях системы Министерства народного образования 
Республики Узбекистан».
3. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан от №344 22 апреля 
2019 года «Об утверждении Положения о порядке формирования и использования средств 
внебюджетных фондов учреждений народного образования».
4. Постановление №3931 Президента Республики Узбекистан “О мерах по внедрению 
новых принципов управления в систему народного образовании» от 5 сентября 2018 г. 
БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИСИДА МУЛОҚОТ ТИЗИМИНИ 
ШАКЛЛАНТИРИШ 
Эрназарова Д.Д.– магистрант, ТДПУ, Ўзбекистон. 

Мулоқот маданиятининг ёш ўқувчилар имкониятларини рўёбга чиқариш кўп жиҳатдан 
ўқитувчининг шахсий сифатлари билан белгиланишини таъкидлаб ўтиш лозим. Педагогик 
мулоқот маданиятининг ҳар жиҳатдан тўғри танланган, бошланғич синф ўқитувчисининг 
маънавий савияси, бетакрор хусусиятларига мувофиқ келувчи услуби қуйидаги вазифалар 
мажмуини ҳал қилишга ёрдам беради:
биринчидан, мулоқотда ёш ўқувчига алоҳида эътибор ва дилкашлик синф жамоаси 
билан умумий мулоқот жараёнини соддалаштиради, ўқитувчининг эркин педагогик 
фаолияти учун замин тайёрлайди, зиддиятли вазиятларни осон ҳал қилади;
иккинчидан, ҳар бир бола билан ўзаро муносабатни эркин мулоқот асосида ташкил 
қилиш, уларнинг ёш хусусиятларига монанд педагогик ва психологик мулоқот услубларини 
танлаш, унинг руҳиятини билишга, ички дунёсига “кириб бориш”га йўл очади;
учинчидан, педагогик мулоқотда бўлажак ўқитувчининг маънавий-ахлоқий нормалари 
муваффақиятлар калити бўлиб, таълим-тарбия самарадорлигини оширади, мулоқотнинг 
барча босқичларида ўқитувчининг ўз фаолиятидан қониқиш ҳиссини ва хотиржамлигини 
таъминлайди. 
Умумтаълим мактабларида таълим-тарбиявий жараённи ташкил этишда «педагогик 
мулоқот маданияти» ўқитувчи ва ўқувчиларнинг бевосита ўзаро муносабатини маълум бир 
мақсад сари ҳамжиҳатликка йўналтирувчи кучдир. Бунда бўлажак ўқитувчи касбий 
фаолиятида қуйидаги вазиятларни ўрганиши лозим:
- ўқитувчининг илк таълим-тарбиявий фаолиятидан бошлаб мулоқот маданиятига риоя 
қилиши, бу жараёнда ўқитувчи ва ёш ўқувчилар жамоаси билан ҳар кунги муомалани 
вазиятга қараб режалаштириши, ҳар бир ҳаракат, сўз оҳангига эътибор, анъанавий 
мулоқотнинг энг яхши хусусиятларини ўзлаштириши;
- мулоқот асосида синф жамоасидаги турли вазиятларни қайд этиш, ўқувчилар ҳатти-
ҳаракатининг олдинги ҳолати билан, тарбиявий фаолиятдан кейинги ҳолатини қиёслаб чиқиб 
баҳо бериш;
- ўз мулоқот услуби натижаларини танқидий нуқтаи назардан таҳлил қилиб, 
камчиликларни узлуксиз бартараф этиб бориш. Зарур сўз, овоздаги ёқимли оҳанг, ҳулқ-
атворни вужудга келтириш; 
- педагогик мулоқот маданиятининг самарали кечиши учун унинг шарт-шароитларини 
билиб олишнинг ўзи кифоя қилмайди, ёш ўқувчилар билан ўзаро муомаланинг “устоз-
шогирд” анъаналарига хос бошланиши ва ўзаро фикр алмашиш асосида муҳим вазифаларни 
ҳал қилиш билан муомала объектининг диққатини ўзига жалб қилиш;
- мулоқот объекти, яъни ёш ўқувчилар диққатини ўзига жалб қилиш деганда нимани 
англаш керак? Бунинг маъноси бўлажак ўқитувчи ўзининг хушмуомалалиги, маданияти, 

---