Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti termiz filiali

Matnli terminallar.

Grafik terminallar.

«Intelektual» terimnallar.

Data-sentrlar – ma’lumotlarga ishlov berish markazlari

• 
  Data-tsentrlar, ma’lumotlarni saqlash va ularga ishlov berish markazlari bo’lib, ular maxsus binolarda joylashgan bo’ladi. Data-tsentrlarda server va tarmoq qurilmalarning hostinglari mavjud. Hosting – hisoblash quvvatlarini foydalanuvchilarga taqdim etish va ma’lumotlarni tarmoq serverida joylashtirish uchun mo’ljallangan xizmat turi. Hosting deb shuningdek foydalanuvchi qurilmalarini provayder maydonida joylashtirishni ta’minlaydi va yuqori tezlikdagi o’tkazish imkoniyatiga ega bo’lgan aloqa kanallariga ulashni ta’minlab beradi. Odatda hosting sayt faylini serverda joylashtirishni ta’minlaydi. Masalan ma’lumotlar bazasi, elektron pochta hostinglarini misol qilib keltirish mumkin.
  

• 
  Data-sentrlar ma’lumotlarga ishlov berish, saqlash va taqsimlash vazifasini bajaradi. Data-sentrlar ma’lumotlarni biznes vazifalarini xal kilish uchun mo’ljallanadi. Hisoblash resurslari va ma’lumotlarni saqlash vositalari markazlashgani tufayli IT-infrastrukturaning narxi kamayadi.
  

Data-tsentrlarning tuzilishi quyidagicha:

• 
  - axborot infrastrukturasi. Axborot infrastrukturasi server qurilmalaridan iborat bo’lib, ma’lumotlarni qayta ishlash va saqlashni ta’minlaydi;
  
• 
  - telekommunikatsiya infrastrukturasi. Telekommunikatsiya infrastrukturasi data-sentr tarkibiy qismlarini o’zaro bog’lashni va normal faoliyatini ta’minlab beradi.
  
• 
  -muxandislik infrastrukturasi. Muxandislik infrastrukturasi standart normalarga mos keladigan xona harorati va namlik satxini, to’xtovsiz tok manbasidan foydalanish, yong’indan qo’riqlash tizimini nazorat qilishni ta’minlaydi. Yuqori malakali mutaxassislar doimiy ravishda barcha serverlarni monitoring qilishadi.
  

Data-sentrlarda qurilmalar odatda maxsus stoyka va shkaflarda joylashtiriladi.

• 
  Ma’lumotlarni taqsimlangan ravishda ishlov berishning quyidagi prinsiplari mavjud:
  
• 
  1. Lokal mustaqillik. Tugunlar alohida yoki avtonom ravishda bo’lishi zarur. Tugundagi barcha operatsiyalar shu tugun tomonidan nazorat qilinadi.
  
• 
  2. Barcha tugunlar o’zaro teng.
  
• 
  3. Uzluksiz ishlash qobiliyati. Tizim ishonchliligi yuqori darajada bo’lishi.
  
• 
  4. Foydalanuvchilarni ma’lumotlar qayerda joylashganligi muhim ahamiyatiga ega emasligi.
  
• 
  5. Fragmentatsiyaga bog’lanmasligi.
  
• 
  6. Replikatsiyaga bog’lanmasligi.
  
• 
  7. Taqsimlangan so’rovlarga ishlov berish. So’rovni bajarish uchun bir nechta tugunlarga murojaat etish talab etilishi mumkin.
  
• 
  8. Taqsimlangan tranzaktsiyalarni boshqarish. Ikkita usul mavjud: tiklash bilash boshqarish, yoki parallel ravishda qayta ishlash bilan boshqarish.
  
• 
  9. Operatsion tizimga bog’lanmasligi. MBBT lari turli operatsion tizimlar boshqaruvida ishlaydi.
  
• 
  10. Tarmoqqa bog’lanmaslik.
  
• 
  11. MBBT turiga bog’lanmaslik.