Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti termiz filiali

33-MA’RUZA

GAP-

GAPLARNING TUZILISH JIHATDAN TURLARI: SODDA VA QO`SHMA GAP. SODDA GAP TURLARI. BIR BOSH BO`LAKLI VA IKKI BOSH BO`LAKLI GAPLAR, ULARNING TURLARI. TO`LIQ VA TO`LIQSIZ GAPLAR, ULARNING TURLARI. SO`Z-GAPLAR, ULARNING TURLARI.
Reja:

1. 
   Sodda gap turlari
   
2. 
   Ikki bosh bo`lakli gapning tuzilishi
   
3. 
   Bir bosh bo`lakli gaplar
   
4. 
   Egasi topiladigan gaplar
   
5. 
   Egasi topilmaydigan gap
   
6. 
   Nominativ (atov) gap
   
7. 
   Infinitiv gaplar
   

Gaplar tuzilish jihatdan ikki guruhga bo`linadi:

1. Sodda gap bir predikativ birlikdan iborat bo`lib, uning tarkibi ayrim gaplarga bo`linmaydi. Masalan: G`ir-g`ir shabada turli-tuman giyohlarning hidlarini olib keladi. (O.). Oqil va donolar bilan suhbatdosh bo`ling. («Oz-oz o`rganib dono bo`lur»).

2. Qo`shma gap mazmun va grammatik jihatdan birikkan ikki va undan ortiq predikativ birliklardan tuzilib, uning tarkibi ikki va undan ortiq gaplarga bo`linadi. Masalan: Hali daraxtlar barg chiqarmagan-u, pushti guldastaga o`xshab gullagan bir tup bodom qo`shni hovlining devori osha yashnab turibdi. (P.Q.). Haqiqiy do`stlik suvdek zilol, qalbaki do`stlik – tuz qo`shilgan asal. (Maqol).