Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tarix fakulteti

2-o‘quv to‘shiriq 
FSMU texnologiyasi 
 
 
 
 
 

 
 
Jadvalni to‘ldiring 
 
 
 
 
 
 
 
1-guruh 
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda xamda o’quv 
jarayonini baxs-munozarali o’tkazishda qo’llaniladi, chunki bu texnologiya 
talabalarni o’z fikrini ximoya qilishga, erkin fikrlash va o’z fikrini boshqalarga 
o’tkazishga, ochiq xolda baxslashishga xamda shu bilan birga baxslashish 
madaniyatini o’rgatadi.Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog’ozga o’z fikrlarini 
aniq va qisqa xolatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni 
bayon etishga yordam beradi. 
F – fikringizni bayon eting 
S – fikringiz bayoniga sabab ko’rsating 
M – ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring 
U – fikringizni umumlashtiring

---

Savol 
Ma’naviy 
xurujlarning 
asosiy 
ko‘rinishlari? 
(F) Fikringizni bayon eting 
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating 
(M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi 
dalil keltiring 
(U) Fikringizni umumlashtiring 
2-guruh 
Savol 
Ma’naviy xurujlarga qarshi kurashda 
ta’lim tizimi oldidagi vazifalar? 
(F) Fikringizni bayon eting 
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating 
(M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi 
dalil keltiring 
(U) Fikringizni umumlashtiring 
8-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
XULOSA
Umumlashtiruvchi savollar: 
1.
Globallashuv nima? 
2.
Ma’naviy xuruj nima? 
3.
Ommaviy madaniyat nima? 
4.
Globallashuvni ta’min etuvchi vositalar? 
5.
Mafkuraviy globallashuv nima? 
6.
Ma’naviy globallashuv nima?

---

 
Prezident I.Karimovning «Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch» asarida 
ma’naviy tahdidlarning oldini olish va ularni yosh avlod ongiga singdirishning uch 
tabarruk makoniga alohida e’tibor qaratadi: ularning birinchisi – oila, ikkinchisi – 
mahalla, uchinchisi – ta’lim-tarbiya tizimi. Agar shu uch makonda ma’naviy muhit 
ko‘ngildagidek bo‘lsa, hamma ish ko‘ngildagidek bo‘ladi, agar ular tanazzulga 
qarab ketsa, butun jamiyat halokatga yuz tutadi.
XXI asrga kelib millatlarning o‘zligini anglash jarayoning o‘sishi yangi 
pog‘onaga ko‘tarilib borishi bilan birga unga qarshi bo‘layotgan yangi diniy oqimlar
va siyosiy kuchlarning vujudga kelishi va ularning milliy taraqqiyotiga ochiqdan-
ochiq kurash olib borishning kuchayotganligini ko‘rish mumkin. Bu oqimlar va 
kuchlarning manbalari hamda xomiylari xorijiy mamlakatlarda bo‘lsa ham, ular juda 
ustalik va uddaburonlik bilan mamlakatlarning ichidan o‘zlariga hamtovoqlar izlab 
topmoqdalar. Hamda ularning ishtirokida mamlakatlarining ichida barqarorlik 
vaziyatlarini yuzaga keltirmoqdalar. Buning oqibatida bugunoq insonlar javo 
chekmoqdalar va milliy birlikning zaiflashuvi jarayonlari yuzaga kelmoqda. 
Ayniqsa, ularning mustaxkam hayotiy tajriba va ko‘nikmaga ega bo‘lmagan 
yoshlarni bu jarayonga keng jalb qilib, ular ongi va qalbini egallashga qaratilgan 
faoliyatlarining avj olayotganligi milliy taraqqiyotga katta xavf solmoqda. 
 
Shunday ekan keyingi tahlillarda, ta’lim –tarbiya tizimida ushbu vazifalar 
yechimiga doir quyidagi taklif va xulosalarni berish mumkin. 
Birinchidan ma’naviy yuksalishga erishish – bu bir yillik yoki besh-o‘n yillik 
ish emas, balki xalq, millat o‘z milliy ma’naviyatini yillar, asrlar davomida 
yuksaltirib, boyitib borishiga e’tibor qaratadi.
Ikkinchidan, yoshlarni tarbiyalash, mamlakat kelajagini ta’minlash bu 
davlat buyurtmasidir. Shu sababli ma’naviy-ma’rifiy ishlar va uni tashkil etish 
metodikasi fanining predmeti fanning yuzaga kelishi, ma’naiy tarbiyaning 
yoshlarga ta’siri, yoshlarning jamiyat hayotidagi roli uzluksiz ta’limni 
insonparvarlashtirishda ma’naviy-ma’rifiy ishlarning, ahamiyati, ma’naviyat, 
ma’rifat, mafkura tushunchalarining o‘zaro bog‘liqligi, ma’naviy-ma’rifiy ishlarni 

---

tashkil etish metodikasi va yangi texnologiyalardan foydalanish yo‘llarini 
o‘rganishdan iboratdir. 
Uchinchidan, ma’naviyatli insoniyat o‘tmishdan tegishli saboqlar chiqarishi 
va XXI asrda tarix varaqlariga xijolatlik bilan bitiladigan voqea-hodisalarning 
sodir bo‘lishiga yo‘l qo‘ymasligi kerak edi. Qashshoqlik, ekologik muammolar, 
zaxiralar taqchilligi, ommaviy kasalliklar, diniy aqidaparastlik va terrorizm XX 
asrdan XXI asrga meros bo‘lib o‘tdi. Ustiga-ustak, ayrim kuchlarning urinishlari 
natijasi o‘laroq, xavf-xatarlar ro‘yxati yangilari hisobiga yanada kengaydi. 
Demografik inqiroz, demokratiya eksporti, ma’naviy qashshoqlashuv, axborot 
urushlari, g‘arbona turmush tarzini tiqishtirish kabi xavf-xatarlar shundoq ham 
bezovta dunyoning tashvishlarini ko‘paytirdi. Odamzodning mavjud illatlarga 
qarshi kurashi qaysidir jihatdan afsonalarda tasvirlanadigan ko‘p boshli ajdar bilan 
olishuvni eslatadi. Ajdarning bitta boshi tanasidan judo qilinishi zahoti, shu joydan 
ikki-uchta bosh o‘sib chiqishi bu mahluq bilan kurashish naqadar mashaqqatli 
ekanini ko‘rsatadi. 
Davlatlar mustqilligini kemiruvchi xavf-xatarlarga yuzaki qarash, ularni 
tahdid manbai sifatida e’tirof etmaslik insoniyat boshiga yana ko‘plab kulfatlar 
solishi muqarrar. Shu bois, bugungi kunda suverenitetimizga tahdid solayotgan 
bunday hodisalarning mafkuraviy poydevorini hosil qiluvchi vayronkor g‘oyalarni 
fosh etish birlamchi vazifaga aylanadi.

---