Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti tarix fakulteti tarix yo`nalishi 1-bosqich talabasi kurakboyev mexriddin tomonidan o`zbekiston tarixi fanidan tayyorlagan taqdimodi

NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI TARIX FAKULTETI TARIX YO`NALISHI 1-BOSQICH TALABASI KURAKBOYEV MEXRIDDIN TOMONIDAN O`ZBEKISTON TARIXI FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI.

Mavzu

Miloddan avvalgi 1-mingyillikda o`rta osiyoning qadimgi aholisi

Reja:

• Yozma manbalarda o`rta osiyoning qadimgi aholisi
• Qadimgi o`rta osiyo aholisining tili va yozuvi
• O`rta osiyo aholisining mashg`uloti

Adabiyotlar

• Сaгдуллaев A. Қaдимги Ўзбекистoн илк ёзма мaнбaлaрдa. Тoшкент. 1996
• Сулaймoнoвa Ф. Шaрқ вa Ғaрб. Тoшкент. 1997
• Қадимги тарихчилар Ўрта Осиё ҳақида. –Тошкент 2008.

Yozma manbalarda o`rta osiyoning qadimgi aholisi

• О‘rta Osiyo xududida yashagan aholi haqida ma’lumot saqlangan eng qadimgi manba bu Avesto hisoblanadi. Uning “Videvdat” kitobida O‘rta Osiyoning qadimgi viloyatlari va xalqlarining nomlari tilga olinadi. Ahomaniy podsholarining qoyatoshlarga bitilgan bitiklarida ham tegishli ma’lumotlar uchraydi. O‘rta Osiyo xalqlarining turmush tarzi, urf-odatlari, kiyim-kechagi va ko‘p qirrali hayoti haqida qiziqarli materiallar yunon mualliflari va Xitoy yozma manbalarida ko‘proq uchraydi

Baqtriya nomi turli manbalarda turlicha nomlanadi:,,Baxdi`` ,,Baqtriyana`` ,,Baqtrish`` ,,Daxya`` ,,Balxika``

So`g`diyona ,,So`gd`` ,, Gava Sug`uda`` ,,Sogdiana``

Xorazm ,,Xvarazmiy`` ,,Xorasmiya`` ,,Xoramni`` ,,Xvarizam``

Qadimgi o`rta osiyo aholisining tili va yozuvi

• Sak tili - miloddan avvalgi V asrda yaratilgan. Tilshunoslik fanlarida issiq yozuviga o`xshagan belgilari ,,nomalum xat`` deb ataladi.
• Qadimgi xorazm tili – arxeologik ma`lumotlarga ko`ra miloddan avvalgi V-IV asrlarga tegishli.
• Baqtriya yozuvi – Baqtriya tili va yozuvlari uncha yaxshi o`rganilmagan. Bizga yuzdan ortiq baqtriylar yozuvi yetib kelgan.
• Sug`d tili va yozuvi – Milodiy I-IV asrlardan boshlab, sug`d yozuvlari keng hududda tarqalgan.

Mashg`uloti

• O‘rta Osiyoda dehqonchilik madaniyatini sun’iy sug‘orishsiz tasavvur etish mumkin emas. Shu boisdan sug‘orish inshoatlari qurilishiga, birinchi navbatda, katta miqyosdagi magistral kanallar qurish ishga katta e’tibor berildi.

Bu davr ijtimoiy hayotida erkin jamoa-xo‘jaligi jamiyat taraqqiyotida asosiy bug‘inga aylandi. Ibtidoiy jamoa mulkiy tengsizlik jamoa a’zolari orasida sinfiy tabaqalanish jarayoni tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda edi.