Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti pedagogika va psixologiya fakulteti

Ishning o’rganganlik darajasi: Davlatimiz tomonidan yangi maktablar qurilishi, minglab maktablarni yangidan rekonstruksiya qilish, joriy ta`mirlash ishlari jadal sur`atlar bilan olib borilmoqda.
Maktablarni yangi jihozlar, asbob-uskunalar, takomillashtirilgan dasturlar, modernizatsiya qilingan, tajriba-sinovdan o`tgan standartlar, darsliklarni yangi avlodi bilan (ijara tariqasida) ta`minlash, kompyuterlashtirish Davlat umummilliy dasturi asosida izchil amalga oshirilmoqda.
Respublikamizda mustaqillik yillarida olib borilgan ta’lim sohasidagi islohotlar bevosita o`quv jarayonini yangilangan dastur va standart talablariga javob beradigan zamonaviy darslar asosida tashkil etishni taqozo etmoqda.(14,15)
Boshqacha qilib aytganda, zerikarli darslar o`rniga darslarni tashkil etishga mas`uliyat bilan yondashadigan, kasbiy bilimdon, metodik mahoratga ega, mas`uliyatli, zamonaviy, interfaol pedagogik texnologiyani mukammal o`zlashtirib olgan, innovatsiyalar asosida ta`limni tashkil eta oladigan o`qituvchilarga talab oshib bormoqda. Ta`limda moddiy baza, standart, o`quv rejalar, dastur va darsliklar qanchalik takomillashtirilmasin, kutilgan asosiy natijaga erishish, chuqur va puxta bilim berish, yuqori sifatdagi o`zlashtirishga erishish bevosita nazariy va amaliy mashg`ulotlarni olib boruvchi o`qituvchining ijodkorligi, izlanuvchanligi, malakasiga pedagogik mahoratiga bog`lanib qolaveradi, o`quv- biluv markazida esa o`quvchi turmog`ini taqozo etadi.( 5,6,10,33) Har qanday ta`lim o`quvchi shaxsiga, uning qiziqish, xohish istagiga ehtiyojiga qaratilmog`i kerak. Ya`ni ta`limni individuallashtirishga qaratilmog`i talab etiladi. Ta`limni individuallashtirish nima? degan savolga javob beraylik:
a) ta`lim jarayonini individuallashtirish shunday o`qitish usuliki, bunda har bir o`quvchi o`quv jarayonida faol ishtirok etib, o`quv biluv jarayoniga shaxsiy hissa qo`shishi hisobga olinadi;
b) ta`lim jarayonini tashkil etishda o`qituvchining uslubiy yondashuvi, tezkorligi, o`quvchining shaxsiy xususiyatlari hisobga olinadi;
c) o`quv-metodik, psixologik, pedagogik tashkiliy boshqaruv ishlarini olib borishda o`quvchi shaxsi o`quv biluv markazida bo`ladi
Boshlang’ich ta’limda o`qitiladigan barcha o`quv fanlari keyingi ta’lim bosqichlarida o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalar o’zlashtirish samaradorligini ta’minlab beradi. Shu nuqtai nazardan bu davrdagi ta’lim jarayonini interfaol usulardan foydalangan holda tashkil etish dolzarb pedagogik muammolardan biridir.
Ushbu muammo yuzasidan bir qancha chet el ( D.N.Uznadze, L.S.Vgotskiy, A.N.Leontyev, S.A.Shmakov, G.K.Selevko, P.Ya.Galperin, A.A.Verbitskiy, S.Kallagan va boshqalar) va o`zbek olimlari ( I.Olloyorov, O`Q.Tolipov, M.Usmonboyeva, N.N.Azizxo`jayeva, R.H.Jo`rayev, J.Hasanboyev, J.G`.Yo`ldoshev, N.Saidahmedov) ham ko`plab izlanishlar olib borishgan. O`z ilmiy izlanishlari orqali ushbu muammo yuzasidan ko`plab asarlar yaratilgan bo`lib, ushbu asarlarni o`rganish jarayonida biz shuni kuzatishimiz mumkinki, ushbu asarlarda asosan yuqori sinf o`quvchilari yoki talabalarning bilim saviyasini oshirishga qaratilganligi o`z isbotini topadi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, boshlang`ich sinf ya`ni kichik yoshdagi o`quvchilarning yosh xususiyatlarini inobatga olgan holda ular uchun o`qitishning interfaol usullarini ishlab chiqish bugungi kunda eng dolzarb muammoga aylanib borayotganligi bitiruv malakaviy ishimizni aynan shu muammoga qaratishimizga asos bo`ladi, desak mubolag`a bo`lmaydi. Ushbu dolzarb pedagogik muammolar asosida biz bitiruv malakaviy ishimizni «boshlang`ich sinflarda o`qitishning interfaol usullari» mavzusida belgiladik.(30,34)